ابراهیم بن محمد اسفرایینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابراهیم بن محمد اسفرایینی (م
۴۱۸ق)، از علما، فقهای بزرگ
شافعی مذهب و متکلمین
اشعری قرن پنجم هجری قمری بود.
اسفرایینی متبحر در
فقه،
کلام،
اصول،
ادبیات عرب،
قرآن و
حدیث بود.
ابو اسحاق ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بن مهران رکن الدین اسفرایینی مهرجانی منسوب به
اسفراین شهری در
خراسان است. او از علما و فقهای بزرگ شافعی مذهب در ناحیه خراسان و
نیشابور به شمار می‌رفت.
دانش خود را در نیشابور از
احمدبن ابراهیم اسماعیلی و
محمدبن یزداد و دیگران فرا گرفت.
وی برای ادامه تحصیلات مدتی دراز به
عراق مهاجرت کرد و طی سال‌ها علوم گوناگونی را فرا گرفت.
ابراهیم اسفراینی که متبحر در فقه،
کلام،
اصول،
ادبیات عرب،
قرآن و
حدیث گشته بود، سرانجام به نیشابور بازگشت و در مدرسه مشهوری که برای وی برپا ساختند به تدریس و شاگردپروری مشغول شد؛
همچنین در سال
۴۱۰ق در مسجد عقیل نیشابور مجالسی داشت و بزرگانی از اهل علم در آن شرکت می‌جستند.
از جمله شاگردان ابراهیم اسفراینی می‌توان
ابوبکر بیهقی،
ابوالقاسم قشیری و
قاضی ابوطیب طبری را نام برد.
ابواسحاق اسفراینی اشعری مسلک بود و به همراه
ابوبکربن فورک و
ابوبکر باقلانی به تبلیغ و ترویج عقاید اشعری پرداخت.
تالیفات اسفراینی عبارت‌اند از:
جامع الحلی (الجلی و الخفی) فی اصول الدین، الردّ علی الملحدین،
الفروع والاصول،
مسائل الدور،
تعلیقة فی اصول الفقه،
رسالة فی اصول الدین
که احتمال دارد همان قبلی باشد، ادب الجدل، العقیده، شرح فروع ابن الحداد، معالم الاسلام، نورالعین فی مشهد الحسین علیه السلام.
عبداللّه العزیز طباطبایی چاپ‌ها و نسخه‌های این کتاب را معرفی کرده است.
اسفراینی در سال ۴۱۸ در نیشابور درگذشت و به خاک سپرده شد؛ ولی پس از سه روز جنازه وی به اسفرایین منتقل شد و در آن شهر مدفون گردید.
در تاریخ وفات وی اندکی اختلاف است.
(دیگر منابع
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم اسفرایینی»، ج۳، ص ۳۳_۳۴.
