• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوجعفر بیاضی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بَیاضی، ابوجعفر مسعود بن عبدالعزیز بن محسن بیاضی (ذیقعده ۴۶۸/ژوئن۱۰۷۶)، شاعر می‌باشد.


بَیاضی، ابوجعفر مسعود بن عبدالعزیز بن محسن بیاضی (ذیقعده ۴۶۸/ژوئن۱۰۷۶)، شاعر می‌باشد.

۱.۱ - محل تولد

وی در بغداد زاده شد و در همان‌جا درگذشت و در گورستان باب ابرز دفن شد.
[۱] ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۷۴، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
[۲] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۹.    


۱.۲ - نسب

ابن خلکان که بیش از دیگران به وی پرداخته است، نسب او را تا عباس‌ بن‌ عبدالمطلب برمی‌کشد
[۳] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷-۱۹۸.    
و ظاهراً از همین‌روست که لقب شریف یافته است.
[۴] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷.    
[۵] ذهبی محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۰۹، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقوسی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.    


۱.۳ - لقب بیاضی

همچنین گویند: از آن‌جا که یکی از اجدادش در محضر خلیفه عباسی (برخلاف همه که لباس سیاه پوشیده بودند) جامه سپید برتن داشت، به کنایت بیاضی خوانده شد و این لقب بر او به جای ماند.
[۶] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۹.    
[۷] سمعانی احمد، الانساب، ج۲، ص۳۸۴-۳۸۵، به کوشش عبدالرحمان معلمی بمانی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.    


۱.۴ - دیوان بیاضی

از دیوان کوچک بیاضی که ابن خلکان دردست داشته،
[۸] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷-۱۹۸.    
اینک تنها ۴۱ بیت پراکنده برجای مانده است
[۹] باخرزی، علی، دمیة القصر، ج۱، ص۳۷۸، حاشیه، به کوشش محمد تونجی، دمشق، ۱۳۹۱ق.    
[۱۰] ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۰۰،به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
[۱۱] ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۷۵-۱۷۶، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
[۱۲] ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۸-۱۹۹.    
[۱۳] ابن دمیاطی، احمد، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۳۰، به کوشش قیصر ابوفرح، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۸م.    
که غالباً در وصف، غزل و نسیب سروده شده است و تنها دو بیت هجا در آن میان دیده می‌شود.
[۱۴] باخرزی، علی، دمیة القصر، ج۱، ص۳۷۸، حاشیه، به کوشش محمد تونجی، دمشق، ۱۳۹۱ق.    
[۱۵] ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۴۹-۱۵۰، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    


۱.۵ - شعر به زبان عامه

این اندک مقدار که به نظر ابن خلکان نمونه گویایی از همه دیوان اوست، نشان می‌دهد که شعرِ نوگرای ظرافت‌جوی پراستعاره این دوره از فخامت سروده‌های بزرگانی چون ابوتمام و متنبی دوری می‌گزیند و به زبان عامه مردم نزدیک می‌شود و هنوز در چنگال صنایع دچار خفقان نشده، و ظاهراً، به همین سبب است که ذهبی شعر او را «در اوج» وصف کرده است.
[۱۶] ذهبی محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۴۰، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقوسی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.

علاوه بر اشعار مذکور یادداشت‌هایی از وی بر یک قصیده ۱۰۸ بیتی از شریف رضی در کتابخانۀ برلین موجود است.
[۱۷] ۶۹a ‌، Ahlwardt.


(۱) ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.
(۲) ابن خلکان، وفیات.
(۳) ابن دمیاطی، احمد، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، به کوشش قیصر ابوفرح، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۸م.
(۴) باخرزی، علی، دمیةالقصر، به کوشش محمد تونجی، دمشق، ۱۳۹۱ق.
(۵) ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقوسی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
(۶) سمعانی، احمد، الانساب، به کوشش عبدالرحمان معلمی بمانی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.
(۷) Ahlwardt.

۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۷۴، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
۲. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۹.    
۳. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷-۱۹۸.    
۴. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷.    
۵. ↑ ذهبی محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۰۹، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقوسی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.    
۶. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۹.    
۷. ↑ سمعانی احمد، الانساب، ج۲، ص۳۸۴-۳۸۵، به کوشش عبدالرحمان معلمی بمانی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.    
۸. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۷-۱۹۸.    
۹. ↑ باخرزی، علی، دمیة القصر، ج۱، ص۳۷۸، حاشیه، به کوشش محمد تونجی، دمشق، ۱۳۹۱ق.    
۱۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۰۰،به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
۱۱. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۷۵-۱۷۶، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
۱۲. ↑ ابن خلکان، وفیات، ج۵، ص۱۹۸-۱۹۹.    
۱۳. ↑ ابن دمیاطی، احمد، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۳۰، به کوشش قیصر ابوفرح، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۸م.    
۱۴. ↑ باخرزی، علی، دمیة القصر، ج۱، ص۳۷۸، حاشیه، به کوشش محمد تونجی، دمشق، ۱۳۹۱ق.    
۱۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمان، المنتظم، ج۱۶، ص۱۴۹-۱۵۰، به کوشش محمد عبدالقادرعطا و مصطفیٰ عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۱۲ق.    
۱۶. ↑ ذهبی محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۴۰، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقوسی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
۱۷. ↑ ۶۹a ‌، Ahlwardt.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ص۵۳۰۶، برگرفته از مقاله «ابوجعفر بیاضی».    



جعبه ابزار