• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوولید محمد بن احمد قرطبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ابوولید محمد بن احمد قرطبی


ابوولید محمد بن احمد قرطبی (۴۵۰ ـ ۵۲۰ هـ.ق) از فقهای مالکی مذهب بود.
ایشان جد فیلسوف مشهور ابن رشد اندلسی بود.
وی پس از دوران کودکی به تحصیل علم حدیث پرداخت و از افرادی چون احمد بن رزق فقیه، ابومروان بن سراج و غیره روایت کرده است.
او شاگردان زیادی تربیت کرد که از جمله آنها؛ قاضی عیاض و ابن بشکوال بود.
ایشان امام جماعت مسجد جامع قرطبه، فردی بردبار و خوش برخورد بود.
وی به سمت قضاوت در قرطبه منصوب شد؛ اما چند سال بعد استعفا داد.
از ایشان آثاری به جا مانده که از جمله می‌توان به؛ المقدّمات الممهّدان لأوائل الکتبِ المدوّنة، البیان و التحصیل لما فی المستخرجه و اختصار المبسوطه اشاره نمود.
او سرانجام در ماه ذی‌العقده سال ۵۲۰ (هجری قمری) در زادگاهش درگذشت.


ابوولید محمد بن احمد بن احمد بن رشد قرطبی اندلسی
[۱] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۲] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
[۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۵] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
[۶] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
[۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
معروف به ابن رشد
[۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
جد فیلسوف مشهور ابن رشد اندلسی (م ۵۹۵ هـ.ق) بود.
[۱۰] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۴۰.    
[۱۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
او از فقهای
[۱۲] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۱۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۱۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
مالکی مذهب بود.
[۱۵] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۱۶] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۱۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
[۱۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    

وی در سال ۴۵۰ (هجری قمری)
[۲۰] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۲۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
[۲۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۲۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
[۲۴] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
[۲۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
در قرطبه متولد شد
[۲۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
و پس از دوران کودکی به تحصیل علم حدیث پرداخت.

ابوولید از افرادی چون ابوجعفر احمد بن رزق فقیه،
[۲۷] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۲۸] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۲۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۳۰] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
[۳۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
ابومروان بن سراج،
[۳۲] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۳۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۳۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
ابوعبداللّه محمد بن خیره،
[۳۶] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۳۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
ابوعبداللّه محمد بن فرج طلاعی
[۳۹] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۴۰] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۴۱] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۴۲] اذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
و ابوعلی غسّانی روایت کرده است.
[۴۳] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۴۴] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
وی همچنین از استادانی مثل جیائی
[۴۵] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
و ابن ابی‌العافیه جوهری بهره برد.
[۴۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    

محمد بن احمد شاگردان و راویانی داشت که از جمله، شاگردان او قاضی عیاض
[۴۷] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
مؤلف ترتیب المدارک ( م ۵۴۴ هـ.ق) است که با وجود این‌که بسیار از او بهره برده، از استادش در این کتاب یاد نمی‌کند؛ گرچه در الغنیه از وی یاد کرده است.
[۴۸] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
از دیگر شاگردان معروف او ابوالقاسم خلف بن عبدالملک ابن بشکوال (م ۵۷۸ هـ.ق)
[۴۹] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
و ابومروان عبدالملک بن مسره است.
[۵۰] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    

ابوولید بن دبّاغ،
[۵۱] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
ابوالعباس احمد بن عبدالملک بن عمیره،
[۵۲] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
ابوجعفر احمد بن احمد ازدی
[۵۳] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
و ابوالحجاج ثغری نیز از او روایت کرده‌اند.
[۵۴] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    

ابوولید قرطبی امام جماعت مسجد جامع قرطبه،
[۵۵] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۵۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۵۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
فردی بردبار و خوش برخورد بود.
[۵۸] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
ایشان با اصحاب خود و مردم معاشرتی نیکو داشت.
[۵۹] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
مردم برای رفع مشکلات خود به او رجوع می‌کردند.
[۶۰] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
[۶۱] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
وی روزهای جمعه در سفر و حَضَر همیشه روزه داشت.
[۶۲] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۶۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    

ایشان در سال ۵۱۱ (هجری قمری)
[۶۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
به سمت قضاوت در قرطبه منصوب شد.
[۶۵] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۶۶] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۶۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
[۶۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۶۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۷۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
اما چند سال بعد در سال ۵۱۵ (هجری قمری)
[۷۱] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
استعفا کرد و به کار نثر، تصنیف و تألیف کتاب‌های خود پرداخت.
[۷۲] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۷۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
[۷۴] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    

ابن رشد آگاه به مذهب مالک،
[۷۵] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۷۶] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۷۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
اختلاف، اتفاق آرای اصحاب او و فقیهی
[۷۸] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
فرزانه بود.
[۷۹] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
وی در زمان خود گوی سبقت را از دیگران ربوده و بالاتر از او میان فقهای مالکی کسی یافت نمی‌شد.
[۸۰] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    

اندلسی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثار او عبارت‌اند از:
• المقدّمات الممهّدان لأوائل الکتبِ المدوّنة؛
[۸۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۸۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۸۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
[۸۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
• المقدمات الممهدات لبیان ما اقتضته رسوم المدونة مِن الاحکام الشرعیه؛
[۸۵] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۸۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۸۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
این کتاب چاپ شده است.

• البیان و التحصیل لما فی المستخرجه مِن التوجیه و التعلیل؛
[۸۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۸۹] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
• البیان و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل لمسائل العُتْبیّه؛
[۹۰] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
[۹۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۹۲] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
در بیش از بیست مجلد،
[۹۳] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
مجلد اول آن به چاپ رسیده است.
• اختصار المبسوطه؛
[۹۴] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۹۵] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۹۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۹۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
• اختصارا لکتب المبسوطه من تألیف یحیی بن اسحاق بن یحیی؛
[۹۸] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
• اختصار مشکل الآثار؛
• مختصر شرح معانی الاثار طحاوی (خطی)؛
[۹۹] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
[۱۰۰] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۱۰۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۱۰۲] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
[۱۰۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
• الفتاوی (خطی)؛
[۱۰۴] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۱۰۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
• المسائل که مجموعه‌ای از فتاوای او است (خطی)؛
[۱۰۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
• تلخیص کتاب الحسن و القبح محمد بن محمد حسینی حکیمی؛
[۱۰۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
وی همچنین جزوه‌های بسیاری در فنون گوناگون علمی از خود به یادگار گذاشت.
[۱۰۸] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
[۱۰۹] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    

قرطبی در ماه ذی‌العقده
[۱۱۰] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۴۰.    
[۱۱۱] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
[۱۱۲] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
سال ۵۲۰ (هجری قمری)
[۱۱۳] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
[۱۱۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
[۱۱۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۱۱۶] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
[۱۱۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
در زادگاهش درگذشت
[۱۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
و پسرش ابوالقاسم بر او نماز خواند.
[۱۱۹] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
[۱۲۰] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
[۱۲۱] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    

(دیگر منابع:
[۱۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
[۱۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۴۶.    
[۱۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۴۱۴.    
[۱۲۵] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان و عبره الیقظان، ج۳، ص۱۷۱.    
[۱۲۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۲.    
[۱۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
[۱۲۸] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۲۲۸.    
[۱۲۹] ابراهیم حسن، حسن، تاریخ الاسلام، ج۴، ص۴۵۷.
[۱۳۰] ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۳۴۵.
)


۱. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۲. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۵. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۶. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۱۰. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۴۰.    
۱۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۱۲. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۱۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۱۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۱۵. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۱۶. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۱۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۱۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۲۰. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۲۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۲۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۲۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
۲۴. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۲۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۲۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۲۷. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۲۸. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۲۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۳۰. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۳۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۳۲. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۳۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۳۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۳۶. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۳۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۳۹. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۴۰. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۴۱. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۲. ↑ اذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۴۳. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۴۴. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۴۵. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۷. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۸. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۹. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۵۰. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۵۱. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۵۲. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۵۳. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۵۴. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۵۵. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۵۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۵۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۵۸. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۵۹. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۶۰. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۶۱. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۶۲. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۶۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۶۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۶۵. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۶۶. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۶۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
۶۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۶۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۷۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۷۱. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۷۲. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۷۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۷۴. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۷۵. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۷۶. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۷۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۷۸. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۷۹. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۸۰. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۸۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۸۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۸۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۸۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۸۵. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۸۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۸۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۸۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۸۹. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۹۰. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۹۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۹۲. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۹۳. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۹۴. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۹۵. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۹۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۹۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۹۸. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۹۹. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۶.    
۱۰۰. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۱۰۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۱۰۲. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۹.    
۱۰۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۱۰۴. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۱۰۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۱۰۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۱۰۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
۱۰۸. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۴۸.    
۱۰۹. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۱۱۰. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۴۰.    
۱۱۱. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۱۱۲. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
۱۱۳. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۶، ص۲۳۹.    
۱۱۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۱۲.    
۱۱۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۱۱۶. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
۱۱۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۶.    
۱۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۷.    
۱۱۹. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله فی تاریخ ائمه الاندلس، ص۵۴۷.    
۱۲۰. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفه اعیان علماء المذهب، ج۲، ص۲۵۰.    
۱۲۱. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، ص۵۱.    
۱۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۰۱.    
۱۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۴۶.    
۱۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۴۱۴.    
۱۲۵. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان و عبره الیقظان، ج۳، ص۱۷۱.    
۱۲۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۲.    
۱۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۱۲۸. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۲۲۸.    
۱۲۹. ↑ ابراهیم حسن، حسن، تاریخ الاسلام، ج۴، ص۴۵۷.
۱۳۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص۳۴۵.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوولید محمد بن احمد قرطبی»، ج۴، ص۳۶۸.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 520 (قمری) | زادگان سال 450 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | فقهای مالکی قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری) | محدثان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار