احمد بن عبدالله اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

احمد بن عبداللّه اصفهانی(۳۳۶-۴۳۰ق) فقیه و محدث اصفهانی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری بود. برخی او را ثقه دانسته‌ و برخی او را به دلیل روایت احادیث ضعیف و حتی مجهول و تسامح و تساهل او در نقل حکایات صوفیان مورد انتقاد قرار داده‌اند.

---

ابونعیم احمد بن عبداللّه بن احمد بن اسحاق اصفهانی مهرانی در سال ۳۳۶ق در اصفهان چشم به جهان گشود.

---

به گزارش منابع او نخست در سال ۳۴۴ در اصفهان و نزد پدرش و نیز عبداللّه بن جعفر بن فارس به کسب دانش و استماع حدیث پرداخت. از دیگر شیوخ متقدم او کسانی چون احمد بن بندار شعّار، ابوالشیخ اصفهانی، ابوالقاسم طبرانی و ابواحمد عسّال را می‌توان برشمرد.
ابونعیم از سال ۳۵۶ برای آموختن و استماع حدیث به مشرق و مغرب قلمرو اسلامی سفر کرد و شهرها و سرزمین‌های مختلف گرگان، خراسان، همدان، عراق، حجاز، شام، مصر، صقلیه و‌ اندلس را درنوردید و در این سفرها که دست کم تا ۳۵۹ ادامه داشت،
ابونعیم از بسیاری از شیوخ زمان خود همچون دارقطنی، حاکم نیشابوری، ابوبکر آجری، ابوبکر قطیعی و ابن صوّاف بهره جست.

---

ابونعیم شاگردان و راویان بسیاری داشت و از این میان کسانی چون خطیب بغدادی، ابوسعد مالینی و ابوعلی حداد را می‌توان نام برد.

---

آوازه ابونعیم چنان بالا گرفت که از مشاهیر محدثان اصفهانش دانسته‌اند. درباره جرح و تعدیل او سخن‌ها گوناگون است، گروهی او را ثقه دانسته و برخی او را به دلیل روایت احادیث ضعیف و حتی مجهول و تسامح و تساهل او در نقل حکایات صوفیان مورد انتقاد قرار داده‌اند. سبکی، ابونعیم را از شافعیان شمرده است. از طرف دیگر ابن عساکر از وی با عنوان اشعری یاد کرده و ابن جوزی نیز او را متمایل به اشعریان دانسته است.

---

وی در سال ۴۳۰ق در اصفهان از دنیا رفت. به گفته برخی، مزاری در محله آب بخشان اصفهان وجود دارد که منسوب به ابونعیم است که گویا سنگ نوشته‌ای هم داشته است.

---

آثار وی عبارت‌اند از:

• مانزل من القرآن فی امیرالمؤمنین‌(علیه‌السلام)،
• منقبة المطهرین و مرتبة الطیبین،
  ^[۱۳] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۱.    
• حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء،
• معرفة الصحابه،فضائل الصحابه،
• دلائل النبوه، صفة الجنه،
• المستخرج علی البخاری، المستخرج علی المسلم، تاریخ اصفهان (ذکر اخبار اصبهان)،
  ^[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۲۷۶.    
• فضائل الجنه،
  ^[۱۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۵۳.    
  الاربعین فی الحدیث، حرمة المساجد،
• الطب النبوی، فضل اللّه لعالم العفیف، الریاضة والادب، المهدی، معجم الشیوخ،
  ^[۱۶] بابانی بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۷۴.    
• طبقات المحدثین و الرواة، الشعراء،
  ^[۱۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۱۵۷.    
• فضائل الخلفاء، الفوائد مختصر الاستیعاب، الفتن.
  ^[۱۸] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۸.
  (دیگر منابع:
  ^[۱۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۷۹۲.    
  ^[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۱۱.    
  ^[۲۱] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۱، ص۲۰۱.    
  ^[۲۲] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة، ج۵، ص۳۰.    
  ^[۲۳] استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ج۲، ص۹۳.    
  ^[۲۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۱، ص۳۵.    
  ^[۲۵] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲۰، ص۱۳۶.    
  ^[۲۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۳۹۴.    
  ^[۲۷] ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۷۱.    
  ^[۲۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه،ج ۱۲، ص۴۵.    
  ^[۲۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۰، ص۵۹.    
  )

---