اختصار کلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اختصار کلام، ایجاز و کوتاهی سخن؛ یکی از
عوامل لفظی تشابه می‌باشد.
یکی از
عوامل لفظی تشابه به معنای
عام در
الفاظ مرکب ،
اختصار و ایجاز کلام است؛ یعنی کوتاه بودن کلام باعث
تشابه در
آیه شده باشد.
مانند: (وان خفتم الا تقسطوا فی الیتامی فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی وثلاث ورباع فان خفتم الا تعدلوا فواحدة…)؛ "و اگر در اجرای
عدالت میان دختران
یتیم بیمناکید هر چه از زنان(دیگر) که شما را پسند افتاد دو دو سه سه چهار چهار به زنی گیرید پس اگر بیم دارید که به عدالت رفتار نکنید به یک(زن آزاد)(اکتفا کنید)".
منظور آیه این است: "و ان خفتم الاتقسطوا فی الیتامی لو تزوجتموهن فانکحوا من غیرهن ما طاب لکم من النساء". در این صورت، معنای آیه چنین است: "و اگر از این می‌ترسید که هنگام
ازدواج با دختران یتیم رعایت عدالت را نکنید، از ازدواج با آن‌ها صرف نظر و با زنان پاک (دیگر) ازدواج کنید".
در
شان نزول این آیه آمده است که پیش از
اسلام ، بسیاری از مردم
حجاز دختران یتیم را برای
تکفل و
سرپرستی به
خانه خود می‌بردند و بعد با آن‌ها ازدواج کرده، اموالشان را هم تملک،
مهریه آن‌ها را کمتر از معمول تعیین و با کمترین ناراحتی از آن‌ها، به آسانی رهایشان می‌کردند. در این هنگام، آیه فوق نازل شد و به سرپرستان یتیمان دستور داد در صورتی با دختران یتیم ازدواج کنند که عدالت را به طور کامل در حق آن‌ها رعایت کنند؛ در غیر این صورت، از آن‌ها چشم پوشیده، از زنان دیگر برای خود
همسر برگزینند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اختصار کلام».
