اناخه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِناخَه (به کسر الف و فتح خاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خوابانيدن شتر است.
مُناخ (به ضم میم) به معنای محل خوابيدن شتر و محلّ اقامت است.
چهار مورد از اين ماده در
نهج البلاغه آمده است.
إِناخَه:
به معنای خوابانيدن شتر است.
«اناخَ الرجلُ الجملَ انَاخةً: ابركَهُ» مُناخ (به ضمّ اوّل) به معنای محل خوابيدن شتر و محلّ اقامت است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) راجع به زمان
جاهلیت فرموده است:
«وَ أَنْتُمْ ... فِي شَرِّ دار، مُنِيخُونَ بَيْنَ حِجارَة خُشْن، وَ حَيّات صُمٍّ» «منيخون» به معنى مقيمون است يعنى «شما در خانه و جايگاه بدى بوديد و اقامت داشتيد ميان سنگ‌هاى خشن و مارهاى زهردار ناشنوا (كه با صدا كردن فرار نمى‌كنند).»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت درباره علم خود فرموده:
«فَوَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لاَ تَسْأَلُوني .... عَنْ فِئَة تَهْدِي مائةً وَ تُضِلُّ مائةً إِلاَّ نَبَّأْتُكُمْ بِناعِقِها وَ قائِدِها وَ سائِقِها، وَ مناخِ رِكابِها، وَ مَحَطِّ رِحالِها» «به
خدایی كه جانم در دست اوست از من نمى‌پرسيد از گروهى كه صد نفر را هدايت و صد نفر را گمراه مى‌كند مگر آن‌كه به شما خبر مى‌دهم از دعوت كننده بر آن و پيشواى آن و راننده آن و محلّ خوابيدن شتران آن و محلّ گذاشته شدن بارهاى آن.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«أَناخَتْ بِكَلاَكِلِها» يعنى «سينه خودش را خوابانيد و به زمين گذاشت.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت درباره آن كس كه اهل
دنیا نيست فرمود:
«وَ السّالِمُ مِنْكِ لاَ يُبالِي إِنْ ضاقَ بِهِ مُناخُهُ وَ الدُّنْيا عِنْدَهُ كَيَوْم حانَ انْسِلاَخُهُ» «ضيق مناخ» كنايه از گرفتارى است، «اى دنيا هر كس از تو سالم ماند باكش نيست كه اقامتگاهش تنگ باشد، دنيا در نزد او مانند وقتى است كه زوالش رسيده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
چهار مورد از اين ماده در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «اناخه»، ج۲، ص۱۰۷۶.
