• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اناخه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





إِناخَه (به کسر الف و فتح خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خوابانيدن شتر است.
مُناخ (به ضم میم) به معنای محل خوابيدن شتر و محلّ اقامت است.
چهار مورد از اين ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.



إِناخَه: به معنای خوابانيدن شتر است. «اناخَ الرجلُ الجملَ انَاخةً‌: ابركَهُ»
مُناخ (به ضمّ اوّل) به معنای محل خوابيدن شتر و محلّ اقامت است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۲۶

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) راجع به زمان جاهلیت فرموده است:«وَ أَنْتُمْ ... فِي شَرِّ دار، مُنِيخُونَ بَيْنَ حِجارَة خُشْن، وَ حَيّات صُمٍّ» «منيخون» به معنى مقيمون است يعنى «شما در خانه و جايگاه بدى بوديد و اقامت داشتيد ميان سنگ‌هاى خشن و مارهاى زهردار ناشنوا (كه با صدا كردن فرار نمى‌كنند).» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۹۲

حضرت درباره علم خود فرموده: «فَوَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لاَ تَسْأَلُوني .... عَنْ فِئَة تَهْدِي مائةً وَ تُضِلُّ مائةً إِلاَّ نَبَّأْتُكُمْ بِناعِقِها وَ قائِدِها وَ سائِقِها، وَ مناخِ رِكابِها، وَ مَحَطِّ رِحالِها» «به خدایی كه جانم در دست اوست از من نمى‌پرسيد از گروهى كه صد نفر را هدايت و صد نفر را گمراه مى‌كند مگر آن‌كه به شما خبر مى‌دهم از دعوت كننده بر آن و پيشواى آن و راننده آن و محلّ خوابيدن شتران آن و محلّ گذاشته شدن بارهاى آن.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - خطبه ۱۹۰

حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «أَناخَتْ بِكَلاَكِلِها» يعنى «سينه خودش را خوابانيد و به زمين گذاشت.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۴ - نامه ۴۵

حضرت درباره آن كس كه اهل دنیا نيست فرمود: «وَ السّالِمُ مِنْكِ لاَ يُبالِي إِنْ ضاقَ بِهِ مُناخُهُ وَ الدُّنْيا عِنْدَهُ كَيَوْم حانَ انْسِلاَخُهُ» «ضيق مناخ» كنايه از گرفتارى است، «اى دنيا هر كس از تو سالم ماند باكش نيست كه اقامتگاهش تنگ باشد، دنيا در نزد او مانند وقتى است كه زوالش رسيده است.» (شرح‌های خطبه: )


چهار مورد از اين ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۷۶.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۴۷.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۵۱۰.    
۴. شرتونی، سعید،اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۵۱۰.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۵، خطبه ۲۶.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۶۲، خطبه ۲۶.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۸، خطبه ۲۶.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳، خطبه ۲۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۲، ص۱۰۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۴.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۹.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۰۹، خطبه ۹۲.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۳، خطبه ۹۱.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۷، خطبه ۹۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۷، خطبه ۹۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۳.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۶.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۴، ص۲۲۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۷۶.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۴۴.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۳۹، خطبه ۱۹۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۵۵، خطبه ۱۸۵.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۱، خطبه ۱۹۰.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳۹، خطبه ۱۹۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۵۳.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۵۹.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۳۰۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۰۰.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۱۲.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۸۲، نامه ۴۵.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۸۳، نامه ۴۵.    
۳۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۹، نامه ۴۵.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۵، نامه ۴۵.    
۳۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۹.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۱.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۰، ص۲۲۳.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۲۳.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۹۴.    
۴۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۵، خطبه ۲۶.    
۴۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۰۹، خطبه ۹۲.    
۴۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۳۹، خطبه ۱۹۰.    
۴۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۸۲، نامه ۴۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «اناخه»، ج۲، ص۱۰۷۶.    






جعبه ابزار