انذار آزر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حضرت ابراهیم علیه السلام، از گرفتار شدن
آزر به
عذاب الهی هشدار می‌داد، ولی آزر از انذارهای ابراهیم علیه‌السّلام روی گرداند، و او را به سنگ سار کردن تهدید کرد.
ابراهیم علیه السلام، از گرفتار شدن آزر به
عذاب الهی هشدار داد:
واذکر فی الکتـب ابرهیم... «در این کتاب، ابراهیم را یاد کن، که او بسیار
راستگو، و
پیامبر (خدا) بود! » یـابت انی اخاف ان یمسک عذاب من الرحمـن فتکون للشیطـن ولیا. «ای
پدر! من از این می‌ترسم که از سوی
خداوند رحمان عذابی به تو رسد، در نتیجه از دوستان
شیطان باشی!»
تعبیر
ابراهیم در برابر عمویش آزر در اینجا بسیار جالب است از یک سو مرتبا او را با خطاب یا ابت (پدرم) که نشانه
ادب و
احترام است مخاطب می‌سازد و از سوی دیگر جمله" ان یمسک" نشان می دهد که ابراهیم از رسیدن کوچکترین ناراحتی به آزر ناراحت و نگران است و از سوی سوم تعبیر به" عذاب من الرحمن" اشاره به این نکته می کند کار تو بواسطه این
شرک و
بت پرستی بجایی رسیده که خداوندی که رحمت عام او همگان را در برگرفته به تو
خشم می گیرد و مجازاتت می کند، ببین چه کار وحشتناکی انجام می دهی. و از سوی چهارم این کار تو کاری است که سرانجامش، قرار گرفتن زیر چتر
ولایت شیطان است.
مراد از
عبادت، در جمله" لا تعبد الشیطان"، عبادت
اطاعت است، و کلمه" شیطان" که به معنای
شریر است نیز دخالت در این حکم دارد.
آزر از انذارهای ابراهیم علیه‌السّلام روی گرداند، و او را به سنگ سار کردن تهدید کرد:
و اذکر فی الکتاب ابراهیم... • اذ قال لابیه یـابت لم تعبد ما لایسمع ولایبصر ولایغنی عنک شیـا• یـابت انی قد جآءنی من العلم ما لم یاتک فاتبعنی اهدک صرطا سویا• یـابت لاتعبد الشیطـن ان الشیطـن کان للرحمـن عصیا• یـابت انی اخاف ان یمسک عذاب من الرحمـن فتکون للشیطـن ولیا• قال اراغب انت عن ءالهتی یـابرهیم لـئن لم تنته لارجمنک واهجرنی ملیا. «در این کتاب، ابراهیم را یاد کن، که او بسیار راستگو، و پیامبر (خدا) بود! هنگامی که به پدرش گفت: «ای پدر! چرا چیزی را می پرستی که نه می شنود، و نه می بیند، و نه هیچ مشکلی را از تو حل می کند؟! ای پدر! دانشی برای من آمده که برای تو نیامده است بنا بر این از من پیروی کن، تا تو را به راه راست
هدایت کنم!
ای پدر! شیطان را پرستش مکن، که شیطان نسبت به خداوند رحمان، عصیانگر بود!
ای پدر! من از این می ترسم که از سوی
خداوند رحمان عذابی به تو رسد، در نتیجه از دوستان شیطان باشی!»
گفت: «ای ابراهیم! آیا تو از معبودهای من روی گردانی؟! اگر (از این کار) دست برنداری، تو را
سنگسار می کنم! و برای مدتی طولانی از من دور شو»
وجه تبدیل اسم"
الله" به وصف" رحمان"، در دو جای آیه این است که چون وصف رحمت نیز در هر دو حکم دخالت دارد، زیرا اینکه
خدا مصدر همه رحمتها و نعمتها است باید باعث آن شود که دیگر کسی اصرار بر نافرمانی او نکند و آن را قبیح بداند پس صحیح است که از نافرمانی او نهی شود، و نیز مصدریت او برای هر رحمت باعث می شود که آدمی از
عذاب او که ملازم با امساک او از
رحمت خویش است بترسد، و از این که مشمول نقمت و شقوت گردد بیمناک باشد.
در این
آیه پدر ابراهیم او را تهدید به بدترین کشتن‌ها کرده، و آن سنگسار است که با آن افراد رانده شده را
شکنجه کرده، می کشند، و آزر، ابراهیم را با این کلام خود از خود طرد کرده است.
جالب اینکه اولا" آزر" حتی مایل نبود تعبیر انکار بتها و یا مخالفت و بدگویی نسبت به آنها را بر
زبان آورد، بلکه به همین اندازه گفت: " آیا تو روی گردان از بتها هستی" مبادا به بتها جسارت شود، ثانیا به هنگام تهدید ابراهیم. او را به سنگسار کردن تهدید نمود، آن هم با تاکیدی که از" لام" و" نون تاکید ثقیله" در" لارجمنک" استفاده می شود و می دانیم سنگسار کردن یکی از بدترین انواع کشتن است. ثالثا به این تهدید مشروط
قناعت نکرد بلکه در همان حال ابراهیم را وجودی غیر قابل تحمل شمرد و به او گفت برای همیشه از نظرم دور شو (کلمه ملیا به گفته" راغب" در"
مفردات" از ماده املاء به معنی مهلت دادن طولانی آمده است و در اینجا مفهومش آنست که برای مدت طولانی یا همیشه از من دور شو).
این تعبیر بسیار توهین آمیزی است که افراد خشن نسبت به مخالفین خود به کار می برند و در فارسی گاهی به جای آن" گورت را گم کن" می‌گوئیم، یعنی نه تنها خودت برای همیشه از من پنهان شو، بلکه جایی برو که حتی قبرت را هم نبینم!.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «انذار آزر».
