برکات بن محمد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برکات بن محمد، نواده
برکات بن حسن، از ۸۷۸ تا ۹۰۳ در حکمرانی با پدر شریک بود.
از ۹۰۳ به بعد، گرفتار منازعه با برادران خود هَزّاع و احمد جازان بود.در ۹۰۸ وی را پای در بند به
قاهره بردند و بدین سان راه منصب شریفی مکّه برای برادر دیگرش حُمَیضَه باز شد؛ اما در ۹۱۰، برکات دوباره به مقام نخست منصوب شد و تا پایان عمر، یعنی ۹۳۱، در این مقام ماند.
از ۹۱۰ تا ۹۱۸ برادرش، قایْتْبای و سپس فرزند خردسالش، اَبُونُمَیّْ محمد دوم، را در حکمرانی با خود شریک کرد.خطر تازه‌ای که از جانب پرتغالی‌ها احساس می‌شد، قانْصُوه الغوری، یکی از ممالیک
مصر، را بر آن داشت تا حسین الکُردی را در راس نیرویی نظامی مامور دفاع از جِدّه کند. او نیز برج و بارویی بر گرد شهر استوار کرد.هنگامی که سلطان عثمانی
سلیم یاوز در ۹۲۳ به قاهره وارد شد، برکات، ابونُمَیّ را (که در آن هنگام حدود دوازده
سال داشت)، به خدمت او فرستاد. فاتح عثمانی نیز سازمان شریفان
مکّه را، به همان صورت که بود، تنفیذ کرد.سلطان سلیم به دلایلی که بر ما پوشیده است، از این فرصت برای ادای فریضه
حج استفاده نکرد، ولی نخستین «مَحْمَلِ» عثمانی‌ها در ۹۲۳ به سوی مکّه روانه شد و نخستین محموله
گندم برای ساکنان مکّه نیز از طریق
دریای سوئز به
جده فرستاده شد.
پس از برکات، ابونمی شریف مکّه شد و شریفان بعدی مکه همه از
نسل اویند.
از نیمه اول
قرن یازدهم تا قرن چهاردهم، سه
طایفه از نوادگان ابونمی دوم بر سر مقام شریفی مکّه با یکدیگر رقابت داشتند: ذَوُو زید، ذَوُو عبدالله، ذَوُو برکات.نام ذوو برکات از برکات فرزند ابونمی گرفته شده بود، (اما) خود او هرگز به مقام شریفی مکّه نرسید.
(۱) احمد زینی دَحلان ، خلاصه الکلام ، قاهره ۱۳۰۵؛
(۲) احمد سِباعی ، تاریخ مکّه ، قاهره ۱۳۷۲؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «برکات بن محمد»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۱۹.
