بغض کافران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کافران نسبت به خود و نسبت به
مؤمنان بغض شدید دارند که در آیات
قرآن به این مساله اشاره شده است.
بغض شدید کافران حق ناپذیر، نسبت به خویشتن در
قیامت :
«ان الذین کفروا ینادون لمقت الله اکبر من مقتکم انفسکم...» «کسانی که کافر بوده‌اند مورد ندا قرار می‌گیرند که قطعا دشمنی خدا از دشمنی شما نسبت به همدیگر سخت تر است...»
کلمه" مقت" به معنای شدیدترین مرحله
خشم است. خدای تعالی بعد از آنکه پاره‌ای از آثار ایمان مؤمنین را برشمرد، اینک به سراغ کفار برگشته، پاره‌ای از آثار سوئی که از جهت کفر دارند، برمی شمارد.
و ظاهر این آیه و آیه بعدش این است که: ندایی که در این آیه حکایت می‌کند، ندایی است که کفار در آخرت و بعد از داخل شدن در آتش به آن نداء می‌شوند. آن هنگامی که عذاب کفر خود را می‌چشند و می‌فهمند که کفرشان در دنیا در حقیقت خشم گرفتن بر خودشان بوده است، آن روزی که از طرف
انبیا دعوت می‌شدند به سوی ایمان و آن دعوت را مسخره می‌کردند، به دست خود این آتش را برای خود افروختند و خویشتن را به هلاکت دایمی دچار کردند.
در آن روز از جانب خدای سبحان این ندا را می‌شنوند: سوگند می‌خورم که شدت خشم خدا برای شما خیلی بزرگتر و بیشتر از شدت خشمی است که خودتان بر خود گرفتید، آن هنگام که دعوت می‌شدید- اگر مضارع آورده به اعتبار حکایت حال گذشته معنای گذشته را می‌دهد- به سوی ایمان، یعنی انبیا شما را بدان دعوت می‌کردند و شما کفر می‌ورزیدید.
بغض شدید کافران نسبت به خویشتن، بر اثر رد دعوت به
ایمان و کفرورزی آنان:
«ان الذین کفروا ینادون لمقت الله اکبر من مقتکم انفسکم اذ تدعون الی الایمـن فتکفرون.» «کسانی که کافر بوده‌اند مورد ندا قرار می‌گیرند که قطعا دشمنی خدا از دشمنی شما نسبت به همدیگر سخت تر است آنگاه که به سوی ایمان فرا خوانده می‌شدید و انکار می‌ورزیدید.»
شدت بغض نهانی کافران، نسبت به مؤمنان:
«ان الذین کفروا... ودوا ما عنتم قد بدت البغضآء من افوههم...» «کسانی که کفر ورزیدند...... دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است...»
افشای بغض کافران نسبت به مؤمنان، از آیات الهی:
«ان الذین کفروا...... قد بدت البغضآء من افوههم وما تخفی صدورهم اکبر قد بینا لکم الایـت...» «کسانی که کفر ورزیدند...... دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است و آنچه سینه هایشان نهان می‌دارد بزرگتر است در حقیقت ما نشانه‌ها (ی دشمنی آنان) را برای شما بیان کردیم...»
دشمنان از رساندن هیچ شری به شما کوتاهی نمی‌کنند. کلمه" خبال" به معنای شر و فساد است و بهمین جهت است که جنون را" خبل" هم می‌گویند، چون در جنون، فساد
عقل است.
و در جمله" ودوا ما عنتم" کلمه" ما" مصدریه است و معنای جمله را" ودوا عنتکم" می‌سازد، یعنی دوستدار شدت و گرفتاری و ضرر شمایند.
و جمله" قد بدت البغضاء من افواههم" می‌رساند که دشمنی آنان نسبت به شما آن قدر زیاد است که نمی‌توانند پنهان بدارند بلکه دشمنی باطنیشان در لحن کلامشان اثر گذاشته است. پس در حقیقت در این جمله کنایه‌ای لطیف بکار رفته، و آن گاه بدون اینکه بیان کند، در دلهای خود چه چیز پنهان کرده‌اند، فرموده: " و ما تخفی صدورهم اکبر" تا اشاره کرده باشد به اینکه آنچه در سینه دارند، قابل وصف نیست، چون هم متنوع و گوناگون است و هم آن قدر عظیم است که در وصف نمی‌گنجد، و همین مبهم آوردن" ما فی صدورهم" بزرگ و عظیم بودن را تایید می‌کند.
افشای بغض کافران نسبت به مؤمنان، به رغم محبت مؤمنان به آنان:
«ان الذین کفروا لن تغنی عنهم امولهم ولا اولـدهم من الله شیـا و اولـئک اصحـب النار هم فیها خــلدون یـایها الذین ءامنوا لاتتخذوا بطانة من دونکم لایالونکم خبالا ودوا ما عنتم قد بدت البغضآء من افوههم وما تخفی صدورهم اکبر قد بینا لکم الایـت ان کنتم تعقلون هـانتم اولاء تحبونهم ولایحبونکم...» «کسانی که کفر ورزیدند هرگز اموالشان و اولادشان چیزی (از عذاب خدا) را از آنان دفع نخواهد کرد و آنان اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید از غیر خودتان (دوست و) همراز مگیرید (آنان) از هیچ نابکاری در حق شما کوتاهی نمی‌ورزند آرزو دارند که در رنج بیفتید دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است و آنچه سینه هایشان نهان می‌دارد بزرگتر است در حقیقت ما نشانه‌ها (ی دشمنی آنان) را برای شما بیان کردیم اگر تعقل کنید هان شما کسانی هستید که آنان را دوست دارید و (حال آنکه) آنان شما را دوست ندارند...»
اخبار
خداوند از بغض درونی کافران با مؤمنان:
«... قد بدت البغضآء من افوههم وما تخفی صدورهم اکبر...» «... دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است و آنچه سینه هایشان نهان می‌دارد بزرگتر است...»
تعقل مؤمنان، راهی برای شناخت دشمنان کینه توز:
«ان الذین کفروا... یـایها الذین ءامنوا لاتتخذوا بطانة من دونکم لایالونکم خبالا ودوا ما عنتم قد بدت البغضآء من افوههم وما تخفی صدورهم اکبر قد بینا لکم الایـت ان کنتم تعقلون.» «کسانی که کفر ورزیدند... ای کسانی که ایمان آورده‌اید از غیر خودتان (دوست و) همراز مگیرید (آنان) از هیچ نابکاری در حق شما کوتاهی نمی‌ورزند آرزو دارند که در رنج بیفتید دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است و آنچه سینه هایشان نهان می‌دارد بزرگتر است در حقیقت ما نشانه‌ها (ی دشمنی آنان) را برای شما بیان کردیم اگر تعقل کنید.»
خداوند مؤمنان را از دوستی و آمیزش با کفار نهی فرموده برای ترس از فتنه ایشان بر مسلمین:
یا ایها الذین آمنوا: یعنی‌ای کسانی که تصدیق کرده‌اید خدا و پیغمبر را.
لا تتخذوا بطانة من دونکم: یعنی کافران را بجای مؤمنان دوست و از خواص خود قرار مدهید که اسرار خود را نزد آنها افشاء سازید.
من دونکم: یعنی از غیر اهل ملت و دین خودتان.
سپس خداوند علت منع دوستی و رفت و آمد با آنها را بیان می‌فرماید:
لا یالونکم خبالا: یعنی آنها هرگز در کارهایی که موجب فساد امر شما شود کوتاهی نخواهند کرد و از هیچ کوششی در راه ضرر زدن بشما باز نخواهند ایستاد.
زجاج گوید: یعنی در بضرر افکندن شما پرهیز نخواهند داشت و بعد گوید: اصل خبال رفتن شی ء است.
لحن گفتار کافران، راهی برای شناخت بغض درونی آنان:
«ان الذین کفروا لن تغنی عنهم امولهم ولا اولـدهم من الله شیـا واولـئک اصحـب النار هم فیها خــلدون... یـایها الذین ءامنوا لاتتخذوا بطانة من دونکم لایالونکم خبالا ودوا ما عنتم قد بدت البغضآء من افوههم...» «کسانی که کفر ورزیدند هرگز اموالشان و اولادشان چیزی (از عذاب خدا) را از آنان دفع نخواهد کرد و آنان اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود... ای کسانی که ایمان آورده‌اید از غیر خودتان (دوست و) همراز مگیرید (آنان) از هیچ نابکاری در حق شما کوتاهی نمی‌ورزند آرزو دارند که در رنج بیفتید دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است...»
این آیه به دنبال آیاتی که مناسبات
مسلمانان را با کفار بیان کرد، به یکی از مسائل حساس اشاره کرده و ضمن تشبیه لطیفی به مؤمنان هشدار داده است، که غیر از هم مسلکان خود برای خود، دوست و همرازی انتخاب نکنند و بیگانگان را از اسرار و رازهای درونی خود با خبر نسازند. یعنی کفار شایستگی دوستی شما را ندارند و نباید آنان دوست و محرم اسرار شما باشند. کفار در رساندن شر و فساد نسبت به مسلمانان کوتاهی نمی‌کنند (لا یالونکم خبالا).
هرگز سوابق دوستی و رفاقت آنها با شما مانع از آن نیست که به خاطر جدایی در
مذهب و مسلک آرزوی زحمت و زیان شما را در دل خود نپرورانند، بلکه پیوسته علاقه آنها این است که شما در رنج و زحمت باشید. (ودوا ما عنتم) آنها برای اینکه شما از مکنونات ضمیرشان آگاه نشوید و رازشان فاش نگردد، معمولا در سخنان و رفتار خود مراقبت می‌کنند، و با احتیاط و دقت حرف می‌زنند، ولی با وجود این، آثار عداوت و دشمنی از لابلای سخنان آنها آشکار است و گاه بطور ناخودآگاه سخنانی بر زبان می‌آورند که می‌توان گفت همانند جرقه ایست از آتش پنهانی دلهای آنها، و می‌توانید از آن، به ضمیر باطن آنان پی ببرید (قد بدت البغضاء من افواههم).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بغض کافران».
