تفاسیر قرن نهم قمری•
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفاسیر قرن نهم قمری، تفسیر در این
قرن، وارد مرحله جدیدی شد، و اغلب
تفسیرها در پی مسائل اجتماعی و عموما در مسائل علمی اجتماعی
قرآن سیر می‌کنند؛
۱. تفسیر شیخ ابوالفضل دیلمی فرزند بهاءالدین یوسف دیلمی مرقانی گیلانی (م حدود ۸۰۰ق) که در دو
جلد بزرگ چاپ شده است.
۲.
مشارق الامان و لباب حقائق الایمان نوشته شیخ رضی الدین رجب بن محمد بن رجب برسی حلی، معروف به
حافظ برسی (م حدود ۸۱۵ق) که به
تفسیر آیاتی از قرآن پرداخته که غالب آن‌ها در شان
امام علی علیه‌السّلام هستند.
۳.
تفسیر کبیر تالیف جمال الدین ابوناصر احمد بن عبدالله بن محمد بن علی بن حسن بن متوج بحرانی، معروف به
ابن متوج (م ۸۲۰ق) که محققانه تالیف گشته، تبحر و فضل خاصی در آن دیده می‌شود. مفسر، پانصد
آیه از
آیات تشریعی و
حکم فقهی آن‌ها را آورده است.
۴.
کنز العرفان فی فقه القرآن به قلم شیخ ابوعبدالله شرف الدین مقداد بن عبدالله سیوری (م ۸۲۶ق). این تفسیر در یک جلد و به زبان عربی و شیوه استدلالی است و در آن از روایات و احادیث ائمه اطهار علیه‌السّلام بسیار استفاده شده است.
۵.
مداد الافهام اثر خواجه صائن الدین علی بن محمد بن افضل الدین محمد ترکه، معروف به ابن ترکه اصفهانی (م ۸۳۰ق) که تفسیر آیه (ثمانیة ازواج من الضان اثنین…) است و بر مذاق صوفیه نگارش یافته است.
۶.
تفسیر طیفور نوشته شیخ عفیف الدین طیفور فرزند سراج الدین جنید حافظ (زنده تا سال ۸۷۶ق)، در یک جلد، به زبان عربی و به شیوه‌ای کلامی و روایی است.
۷. معارج السؤول و مدارج المامول فی تفسیر آیات الاحکام (
تفسیر اللباب) اثر شیخ کمال الدین حسن بن شمس الدین محمد استرآبادی (زنده تا حدود ۸۹۱ق) این تفسیر به آیات الاحکام اختصاص دارد. میرزا حسین نوری آن را بهترین کتاب در تفسیر آیات الاحکام می‌داند.
۸.
تفسیر آیات الاحکام تالیف شیخ ناصرالدین بن جمال بحرانی (م حدود ۸۵۰ق) که در شرح و تفسیر آیات الاحکام نگاشته شده است.
۹.
الرسالة القرآنیة اثر امام احمد ملقب به المهدی لدین الله (م ۸۴۰ق) در یک جلد، به زبان عربی و به مشرب زیدیه است.
۱۰. شفاء العلیل فی شرح الخمس مائة آیة من التنزیل تالیف شیخ عبدالله معروف به نجری (۸۷۷ق). این تفسیر در یک جلد به زبان عربی و به تفسیر پانصد آیه از آیات قرآن پرداخته است و جنبه فقهی و آیات الاحکامی دارد.
از تفسیرهای
اهل سنت در این
قرن می‌توان به نمونه‌های ذیل اشاره کرد:
۱. تبصیر الرحمان و تیسیر المنان اثر علی بن احمد بن ابراهیم مهایمی مشهور به مخدوم علی مهایمی (م ۸۳۵ ق)؛
۲. نظم الدرر فی تناسب الآی و السور نوشته برهان الدین ابراهیم بن عمر بقاعی (م ۸۸۵ ق)؛
۳. الجواهرالحسان فی تفسیر القرآن (
تفسیر ثعالبی)، تالیف عبدالرحمان بن محمد بن مخلوف ثعالبی (م ۸۷۵ ق).
مفسران قرن نهم.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن نهم قمری».
