تقلید غیر اعلم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تقلید غیر اعلم به
تقلید از مجتهدِ دارای مرتبه علمی پایین تر اطلاق می‌شود.
تقلید غیر اعلم، مقابل
تقلید اعلم بوده و به معنای تقلید از مجتهدی است که قدرت
استنباط احکام شرعی در وی نسبت به
مجتهد یا مجتهدان دیگر کمتر می‌باشد، و به بیان دیگر، یا اطلاع او از مدارک
احکام ، مصادر شرعی و قواعد مربوط به استنباط، و یا
قدرت استنباط او، از دیگری کمتر می‌باشد.
اصولیون و
فقها درباره جواز تقلید از غیر اعلم دو دیدگاه دارند:
۱. مشهور به عدم جواز معتقد می‌باشند؛
۲. بعضی از اصولی‌ها و فقها به جواز تقلید غیر اعلم معتقد هستند.
برخی از استدلال‌های معتقدان به جواز عبارت است از:
۱. ادله
تقلید ، اطلاق داشته و شامل تقلید اعلم و غیر اعلم، هر دو، می‌شود؛
۲.
سیره اصحاب و متشرعه این گونه بوده که بدون جستوجو از اعلمیت، به صاحب نظران و مجتهدان رجوع می‌نمودند، در حالی که به اختلاف مراتب علمی آنها
قطع داشتند؛
۳. وجوب اقتصار بر تقلید اعلم موجب
عسر و حرج شدید است.
در کتاب «
کفایة الاصول » برای رد نظریه غیر مشهور چنین استدلال شده است:
«... فقد اختلفوا فی جواز تقدیم المفضول و عدم جوازه، ذهب بعضهم الی الجواز و المعروف بین الاصحاب علی ما قیل عدمه و هو الاقوی للاصل و عدم دلیل علی خلافه.
و لا اطلاق فی ادلة التقلید بعد الغض عن نهوضها علی مشروعیة اصله لوضوح انها انما تکون بصدد بیان اصل جواز الاخذ بقول العالم لا فی کل حال، من غیر تعرض اصلا لصورة معارضته بقول الفاضل، کما هو شان سائر الطرق و الامارات علی ما لا یخفی.
و دعوی السیرة علی الاخذ بفتوی احد المخالفین فی الفتوی من دون فحص عن اعلمیته مع العلم باعلمیة احدهما، ممنوعة و لا عسر فی تقلید الاعلم، لا علیه لاخذ فتاواه من رسائله و کتبه و لا لمقلدیه لذلک ایضا».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «تقلید غیر اعلم»
