دعوت به حسن خلق (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بمردم چیزی را بگوئید، که بهترین سخنی باشد که شما دوست میدارید بشما بگویند، چون خدای عزّوجلّ
دشنام و لعنت و طعن بر مؤمنان را دشمن میدارد، و کسی را که مرتکب این جرائم شود، فاحش و مفحش باشد، و دریوزگی کند، دوست نمیدارد، در مقابل، اشخاص با
حیا و حلیم و عفیف، و آنهائی را که میخواهند عفیف شوند، دوست میدارد.
سخن نیک و معاشرت نیکو با مردم، از عهدها و پیمانهای خداوند با بنی اسرائیل است: «واذ اخذنا میثـق بنی اسرءیل... وقولوا للناس حسنـا...» و (به یاد آورید) زمانی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید، و نسبت به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید، و به مردم نیک بگوئید... .
معنای جمله این استکه (بمردم سخن حسن بگوئید)، و این تعبیر کنایه است از حسن معاشرت با مردم، چه کافرشان، و چه مؤ منشان، و این دستور هیچ منافاتی با حکم قتال ندارد تا کسی توهم کند که این آیه با آیه وجوب قتال نسخ شده، برای اینکه مورد این دو حکم مختلف است، و هیچ منافاتی ندارد که هم امر بحسن معاشرت کنند، و هم حکم بقتال، همچنانکه هیچ منافاتی نیست در این که هم امر بحسن معاشرت کنند، و هم در مقام تاءدیب کسی دستور بخشونت دهند.
در
کافی از امام
ابی جعفر علیه‌السّلام روایت آورده، که در ذیل جمله «و قولوا للناس حسنا»، فرمود: بمردم بهترین سخنی که دوست میدارید بشما بگویند، بگوئید.
و در کتاب معانی، از
امام باقر علیه‌السّلام روایت کرده، که فرموده : بمردم چیزی را بگوئید، که بهترین سخنی باشد که شما دوست میدارید بشما بگویند، چون خدای عزّوجلّ
دشنام و لعنت و طعن بر مؤمنان را دشمن میدارد، و کسی را که مرتکب این جرائم شود، فاحش و مفحش باشد، و دریوزگی کند، دوست نمیدارد، در مقابل، اشخاص با
حیا و حلیم و عفیف، و آنهائی را که میخواهند عفیف شوند، دوست میدارد.
و نیز در کافی از
امام صادق علیه‌السّلام روایت کرده که در
تفسیر جمله نامبرده فرموده : با مردم سخن بگوئید، اما بعد از آنکه صلاح و فساد آنرا تشخیص داده باشید، و آنچه صلاح است بگوئید.
این آیات اگر چه درباره
بنی اسرائیل نازل شده ولی یک سلسله قوانین کلی برای همه ملل دنیا در بر دارد، عوامل زنده ماندن و بقاء و سرفرازی ملتها و رمز شکست آنان را یادآور می‌شود. از دیدگاه قرآن برقراری و سر بلندی ملتها در صورتی است که خود را به بزرگترین نیروها و قدرتها متکی سازند، و در همه حال از او مدد بگیرند به قدرتی تکیه کنند که فنا و زوال در او راه ندارد، و تنها در برابر او سر تعظیم فرود آورند، که اگر چنین کنند از هیچکس ترس و وحشتی نخواهد داشت و پیدا است که چنین مبدئی جز آفریدگار بزرگ نمی‌تواند باشد، آری این تکیه گاه خداوند است.
و از طرف دیگر برای بقاء و جاویدان ماندن ملتها همبستگی خاصی بین افراد آنها لازم است، این عمل در صورتی امکان دارد که هر کس نسبت به پدر و مادر خود که شعاع بستگی آنها نسبت به وی نزدیکتر است، و در مرحله بعد نسبت به خویشاوندان و بعد از آنها نسبت به تمام افراد
اجتماع نیکی بخرج دهد تا همه بال و پر یکدیگر باشند مخصوصا افراد ضعیف را تحت حمایت قرار دهند تا در دامان دشمن نیفتند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «دعوت به حسن خلق».
