دلالت وضعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دلالت وضعی به معنی
دلالت ناشی از
وضع ملازمه بین دو شیء توسط واضع است که به آن دلالت جعلی نیز گفته می شود.
دلالت وضعی، مقابل
دلالت ذاتی بوده و در جایی است که ملازمه بین دو شی ء، از وضع واضع نشأت گرفته باشد؛ به این ترتیب که واضع، وجود یکی از دو شی ء را
دلیل بر وجود دیگری قرار دهد، مانند: وضع الفاظ برای دلالت بر معانی، اشاره های
انسان لال، رموز
حساب و
هندسه و سایر علوم؛ پس وقتی انسان، ملازمه بین این دو چیز را بداند و به وضع و وجود دالّ
علم داشته باشد، ذهن او از یکی (
دال ) به دیگری ( مدلول ) منتقل می شود.
در این که دلالت وضعی از نوع
دلالت تصوری است یا
تصدیقی، میان
اصولیون اختلاف وجود دارد؛ دیدگاه
مشهور آن است که از اقسام دلالت تصوری است، هر چند گروهی، آن را از اقسام
دلالت تصدیقی می دانند.
نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص ۶۳
سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة - منطق، ص ۱۰۳
شهابی، محمود، رهبرخرد، ص ۱۷
جرجانی، علی بن محمد، الکبری فی المنطق، ص ۱۷۲
علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص ۸
خوانساری، محمد، منطق صوری، جزء۱، ص ۵۸
مظفر، محمد رضا، المنطق، ص ۳۷-۳۸
قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج،منطق، جزء۲، ص ۱۴
فرصت شیرازی، محمد نصیربن جعفر، اشکال المیزان، ص ۸
گرامی، محمد علی، منطق مقارن، ص ۴۵
قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص ۲۹
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
