ربو (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَبو (به فتح راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای زیادت است. از مشتقات آن در
نهج البلاغه ربا به معنى زيادت است و از اين ماده هفت مورد در «نهج البلاغه» به کار رفته است.
رَبو و اصل ربا به معنى زيادت است: «رَبَا يَرْبُو» يعنى زياد شد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مدح انصار فرموده است:
«هُمْ وَ اللهِ رَبّوا الاِْسْلامَ كَما يُرَبَّى الْفَلوُّ مَعَ غَنائِهِمْ بَأَيْديهِمُ السِّباطِ وَ أَلْسِنَتِهِمُ السِّلاطِ» يعنى «به خدا قسم، آن‌ها اسلام را تربيت و زيادت بخشيدند چنان‌كه بچّه اسب تربيت مى‌شود، اين كار را با ثروت خويش و با دست‌هاى سخى و زبان‌هاى تيز و سخن‌گو انجام دادند.»
(شرح‌های حکمت:
)
«فلو» (بر وزن مصر): كرّه اسب، سباط (بر وزن كتاب) جمع سبط به معنى سخى و سلاط جمع سليط به معنى تيز است.
نيز فرموده:
«مَنِ اتَّجَرَ بِغَيْرِ فِقْه ارْتَطَمَ فی الرِّبا» یعنی (آن كس كه بدون آگاهى (از احكام اسلام) به تجارت پردازد، در ربا غوطه‌ور خواهد شد.)
(شرح‌های حکمت:
)
در وصف حق تعالى فرموده:
«وَ لا يَخْفَى عَلَيْهِ مِنْ عِبادِهِ شُخوصُ لَحْظَة وَ لا كُرورُ لَفْظَة وَ لا ازْدِلافُ رَبْوَة وَ لا انْبِساطُ خُطْوَة» يعنى «مخفى نمى‌ماند بر خدا خيره شدن نگاهى و نه برگشت لفظى و نه نزديک شدن تپّه‌اى به ديده شدن و نه دراز شدن قدمى.»
(شرح‌های خطبه:
)
«شخوص» به معنای خيره شدن و «ازدلاف» به معنای نزديک شدن است. «ربوه» نیز به معنای مكان مرتفع و بالا آمده است.
در وصف زمين فرموده:
«ثُمَّ لَمْ يَدَعْ جُرُزَ الاَْرْضِ الَّتي تَقْصُرُ مياهُ الْعُيونِ عَنْ رَوابيها... حَتَّى أَنْشأَ لَها ناشِئَةَ سَحاب» يعنى «زمين بى‌علف را كه آب چشمه‌ها از رسيدن به ارتفاعات آن قاصر بود، آن طور بى‌علف نگذاشت بلكه براى آن ابرها پديد آورد.»
(شرح‌های خطبه:
)
روابى جمع رابيه به معنى بالا آمده و تپه و كوه است.
از این ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رَبو»، ج۱، ص۴۳۰-۴۳۱.
