رضخ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عطایی اندک از
غنیمت جنگی که به افراد شرکت کننده در
جنگ، که
سهم ی از
غنیمت ندارند، داده می‌شود که به آن رَضخ گفته می شود.
عطایى اندک از
غنیمت جنگى را رضخ می گویند.
مراد از رضخ، عطایى اندک از
غنیمت جنگى است که به فرد یا افرادى که در جنگ شرکت کرده ولى سهمى از
غنیمت ندارند، داده مىشود. مراد از عطاى اندک، کمتر بودن آن از
سهم غنیمت بَران است؛ بدین معنا که رضخ بَر (مَرضوخ لَه) اگر
سواره است سهمش کمتر از سهم سواره و اگر
پیاده است کمتر از سهم پیاده باشد.
از این عنوان در باب
جهاد سخن رفته است.
کسانى که به
اذن امام علیه السّلام در جنگ شرکت کرده ولى سهمى از غنیمت ندارند، مستحق رضخ اند. آنان عبارتند از
زنان،
بردگان و
کفار.
خنثای مشکل درحکم زن است. از بعضى نقل شده که وى نیمى از
غنیمت و نیمى دیگر از رضخ سهم مىبرد.
بنابر نظر گروهى،
أعراب نیز از مستحقان رضخ به شمار مىروند و آنان
بادیه نشین انى هستند که اظهار
اسلام کرده، لیکن با
پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله یا
امام علیه السّلام
مصالحه نموده اند که در قبال معاف بودن از
مهاجرت، در صورت بروز جنگ، در جنگ شرکت کنند بدون آنکه سهمى از
غنایم به ایشان اختصاص یابد. اینان از
غنایم سهم ندارند، لیکن مستحق رضخ مىباشند. این قول به
مشهور نیز نسبت داده شده است.
رضخ پیش از تقسیم
غنایم، جدا و به مستحقان داده مىشود و اندازه معیّنى ندارد؛ بلکه به نظر امام علیه السّلام بستگى دارد. او مىتواند همه مستحقان را یکسان از رضخ برخوردار سازد یا- روى مصالحى- به برخى بیشتر عطا کند. البته
مستحب است مقدار رضخ بر حسب نقشى باشد که افراد در جنگ ایفا مىکنند.
در اینکه رضخ قبل از اخراج
خمس غنیمت، از غنایم برداشته مىشود یا بعد از آن، اختلاف است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۱۳-۱۱۴.
