روزبهان بقلی شیرازی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روزبهان ابومحمد بن ابی نصر بن روزبهان بقلی فسایی شیرازی، معروف به «شیخ شطاح» و «شطاح فارس»
عارف اهل فارس بود.
او در
سال ۵۲۲ ق، در خانواده‌ای دیلمی الاصل در فسا به
دنیا آمد. این
عارف و دانشمند سده ششم و هفتم که از سرسلسله روزبهانیان و
دیلمیان مقیم فارس بوده، چون در فسا به بقل (سبزی و تره بارفروشی) اشتغال داشت، ملقب به «شیخ روزبهان بقلی» بود.
در
مکتب به آموختن
قرآن پرداخت و در محضر دانشمندان عصر به فراگرفتن علوم متداول مشغول شد. از همان اوان زندگی تمایلات عرفانی داشت تا اینکه در ۲۵ سالگی از
خلق برید و در کوه‌های اطراف شیراز به
عبادت و
ریاضت پرداخت و
حافظ قرآن شد و نزد نخستین مرشد خود، شیخ جمال الدین فسایی رفت.
۱. جاگیر (متوفی ۵۹۱)، از زاهدان کرد که در سامره می‌زیست؛
۲. شیخ سراج الدین محمود بن خلیفه (متوفی ۵۶۲) که خرقه او با دو واسطه به شیخ ابواسحاق کازرونی می‌رسید؛
۳. شیخ ابوالصفا که شیخ روزبهان در سفر حج که مریدانش همراه وی بودند از او خرقه گرفت؛
۴. امام فخر الدین نصر بن مریم؛
۵. ارشد الدین علی نیریزی (متوفی ۶۰۴)؛
۶. صدر الدین سلفی اصفهانی (۴۷۸- ۵۷۶).
او پس از
حج به
مصر و
شام رفت و سرانجام به
شیراز بازگشت و باقی
روزگار خود را به تدریس، تربیت مریدان و نگارش کتاب گذرانید.
شیخ روزبهان هر هفته چند نوبت در مسجد عتیق و مسجد سنقری وعظ می‌کرد. او در اواخر عمر به نوعی فلج دچار شد، اما باز هم با شوق و به کمک مریدان به
مسجد می‌رفت و وعظ می‌کرد.
وی در
محرم ۶۰۶ (۲۱ ماه مه سال ۱۲۰۹ م، ۳۱
اردیبهشت ۵۸۸ ش) در شیراز درگذشت. مزارش در قبرستان محله باغ نو (درب شیخ) و جنب رباطی بود که بر اساس کتیبه قدمگاه، خود آن را در ۵۶۰، در شیراز ساخته بود و بعدها مزارش به این رباط ملحق شد.
==آثار=
ایشان بیش از شصت اثر در علوم ظاهر و باطن داشته که برخی از آنها موجود است. آثار وی درباره
تصوف حدود ۲۱ کتاب است که برخی از آنها بدین شرح است:
۱. الاغانة یا شرح الحجب و الاستار فی مقامات اهل الانوار و الاسرار؛
۲. الانوار فی کشف الاسرار؛
۳. بیان المقامات؛
۴. سیر الارواح؛
۵. کشف الاسرار و مکاشفات الانوار؛
۶. غلطات السالکین؛
۷. یواسین؛
۸. مشرب الارواح؛
۹. رسالة القدس یا قدسیة یا رسالة الانس فی روح القدس؛
۱۰. شرح شطحیات؛
۱۱. منطق الاسرار ببیان الانوار؛
۱۲. عبهر العاشقین؛
۱۳. مکتوبات روزبهان؛
۱۴. لطائف البیان فی تفسیر القرآن و عرائس البیان؛
۱۵. المکنون فی حقایق الکلم النبویة؛
۱۶. المفاتیح فی شرح المصابیح؛
۱۷. الموشح فی المذاهب الاربعة و ترجیح قول الشافعی بالدلیل؛
۱۸. المفتاح فی علم اصول الفقه؛
۱۹. الارشاد فی علم الکلام؛
۲۰. مسالک التوحید فی علم الکلام؛
۲۱. الهدایة فی علم النحو؛
۲۲. کتاب فی التصریف؛
۲۳. حدائق الاخبار؛
۲۴. کتاب الارشاد؛
۲۵. سلوة العاشقین؛
۲۶. دیوان المعارف؛
۲۷. کتاب المناهج؛
۲۸. مقاییس السماع؛
۲۹. تحفة المحبین؛
۳۰. کتاب العقاید؛
۳۱. کتاب العرفان فی خلق الانسان؛
۳۲. لوامع التوحید؛
۳۳. سلوة القلوب؛
۳۴. صفوة مشارب العشق؛
۳۵. منهج السالکین.
منبع: نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
