شَطْر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَطْر: (شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ) «شَطْر» به معناى «سمت و جانب» است.
(قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ) (نگاه‌هاى انتظارآميز تو را به سوى آسمان براى تعيين قبله نهايى مى‌بينيم! اكنون تو را به سوى قبله‌اى كه از آن خشنود باشى، باز مى‌گردانيم. پس روى خود را به سوى مسجدالحرام كن و هر جا باشيد، روى خود را به سوى آن بگردانيد و كسانى كه كتاب آسمانى به آن‌ها داده شده، به خوبى مى‌دانند اين فرمان حقّى است از ناحيه پروردگارشان؛ كه در كتاب‌هاى خود خوانده‌اند و خداوند از آنچه براى مخفى داشتن اين آيات انجام مى‌دهند غافل نيست)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
(شطر) به معناى بعض است و منظور از بعض مسجد الحرام همان كعبه است و اگر صريحاً نفرمود فول وجهك الكعبة و يا فول وجهك البيت الحرام براى اين بود كه هم مقابل حكم قبله قبلى قرار گيرد، كه شطر مسجد اقصى - يعنى صخره معروف در آنجا - بود، نه همه آن مسجد و لذا در اينجا هم فرمود: شطر مسجد حرام - يعنى كعبه - و هم اينكه با اضافه كردن شطر بر كلمه مسجد، بفهماند كه مسجد نامبرده مسجد حرام است و اگر مى‌فرمود شطر الكعبه يا شطر البيت الحرام اين مزيت از بين می‌رفت.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شَطْر»، ص۳۱۳.
