فساد (اصول)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به
نقصان به حسب اجزا و شرایط
فساد گفته می شود.
فساد، مقابل
صحت می‌باشد. در هر علمی برای صحت و فساد معنایی در نظر گرفته شده که با یک دیگر متفاوت است، از جمله:
۱. در اصطلاح
علم اصول ، صحت به معنای تمامیت اجزا و شرایط است و
عبادت یا
معامله صحیح آن است که دارای همه اجزا و شرایط باشد. در مقابل، فساد به معنای تام و کامل نبودن است و به عبادت یا معامله‌ای که دارای همه اجزا و شرایط نباشد، فاسد گفته می‌شود.
در کتاب «
محاضرات فی اصول الفقه » آمده است:
«الظاهر ان الصحة بمعنی التمامیة من حیث الاَجزاء و الشرایط التی یعبر عنها فی لغة الفرس بکلمة (درستی)».
۲. در
علم فقه ، عمل صحیح، به عملی گفته می‌شود که به دنبال آن
اعاده و
قضا نباشد؛ برای مثال،
نماز صحیح آن است که مسقط قضا و اعاده باشد؛ در مقابل، عمل فاسد، آن است که اعاده و قضا نیاز دارد.
۳. در
علم کلام ، صحیح به عملی گفته می‌شود که موافق با
شریعت بوده و استحقاق
ثواب داشته باشد؛ و در مقابل، فساد به معنای عملی است که با شریعت موافق نبوده و استحقاق
عقاب داشته باشد.
۴. در
علم طب ، صحت به معنای
اعتدال در
مزاج است؛ در مقابل فساد که به معنای انحراف مزاج و خروج آن از حالت تعادل است.
مرحوم «
آخوند خراسانی » بر خلاف نظریه بالا، معتقد است صحت و
فساد ، در همه علوم به یک معنا است؛ به این بیان که
صحت در همه جا به معنای تمامیت یک عمل و داشتن همه اجزا و شرایط است، اما چون صحت در علوم متفاوت، حالات و آثار متفاوتی دارد گمان می‌شود که معنای آن در هر
علم با علم دیگر تفاوت دارد.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «فساد».
