فکر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فِكْر (به کسر فاء و سکون کاف) و
فَکْر (به فتح فاء و سکون کاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
اندیشه و تأمّل است.
و آن بارها در «نهج» آمده است.
فِكْر و
فَکْر : انديشه و تأمّل است.
به عبارت ديگر
فِكْر اعمال نظر و
تدبّر است، براى بدست آوردن
واقعیات و
عبرت‌ها و غيره.
فِكَر (به کسر فاء و فتح کاف): جمع
فِكْرَة به معنى فِكْر است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره اهمیت تفکّر میفرمایند:
«وَ لاَ زُهْدَ كَالزُّهْدِ فِي الْحَرَامِ، وَ لاَ عِلْمَ كَالتَّفَكُّرِ، وَ لاَ عِبَادَةَ كَأَدَاءِ الْفَرائِضِ» «هيچ
زهدی همچون بى اعتنايى به حرام نيست، هيچ علمى همچون تفكّر نيست، هيچ عبادتى همچون اداى فرايض و واجبات نيست»
(شرح‌های حکمت:
)
حضرت (علیه‌السلام) در مورد «فکر» این چنین میفرمایند:
«وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ» «فكر آيينه‌اى است صاف»
(شرح‌های حکمت:
)
در خطبه ای در مورد عجایب
خلقت مورچه چنین میفرمایند:
«لاَ تَکَادُ تُنَالُ بِلَحْظِ الْبَصَرِ وَ لاَ بِمُسْتَدْرَکِ الْفِکَرِ» «چگونه لطافت خلقتش با چشم و انديشه درک نمى‌گردد.»
(شرح‌های خطبه:
)
از این ماده چندین مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فکر »، ج۲، ص۸۲۵.
