فکر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فِكْر (به کسر فاء و سکون کاف) و
فَکْر (به فتح فاء و سکون کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای
انديشه و تأمّل است. قرآن مجيد به تفكّر و تدبّر بسيار اهميّت داده و بسيارى از آيات براى ايجاد تفكّر نازل شده است.
فِكْر و
فَکْر:
انديشه و تأمّل است. به عبارت ديگر فكر اعمال نظر و تدبّر است، براى بدست آوردن
واقعيات و
عبرت‌ها و غيره.
در
قاموس گفته: «الْفِكْرُ: اعمال النّظر فى الشّى‌ء».
در
مصباح فيومى آمده: «الْفِكْرُ تردّد القلب بالنّظر و التّردد لطلب المعانى».
(أَ وَ لَمْ يَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِهِمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ) يعنى: «اگر در گفته‌ها و اعمال
پيغمبر كه مدتى با آنها
رفيق و در يك محيط بوده، فكر و اعمال نظر كنند، می‌دانند كه او
ديوانه نيست بلكه انذار كننده آشكار است».
قرآن مجيد به تفكّر و تدبّر بسيار اهميّت داده و بسيارى از
آيات براى ايجاد تفكّر نازل شده است:
(وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا) (و در اسرار
آفرينش آسمان‌ها و زمين مى‌انديشند؛ و مى‌گويند: پروردگارا! اينها را بيهوده نيافريده‌اى).
(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ) (در اينها نشانه‌هايى است براى گروهى كه تفكّر مى‌كنند).
(وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ) (اينها مثال‌هايى است كه براى مردم مى‌زنيم، شايد در آن بينديشند).
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "فکر"، ج۵، ص۱۹۹.
