قاسِیَه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاسِیَه: (قُلُوبَهُمْ قاسِيَةً) «قاسِیَه» از مادّه
«قسوة» و
«قساوت» در اصل به سنگ‌هاى سخت اطلاق مى‌شود و به معناى خشونت و سختى و نفوذناپذيرى است، لذا سنگ‌هاى خشن را
«قاسى» مى‌گويند و از همين رو به دل‌هايى كه در برابر نور حق و هدايت انعطافى از خود نشان نمى‌دهد و نرم و تسليم نمى‌گردد و نور هدايت در آن نفوذ نمى‌كند «قلب‌هاى قاسيه» يا قساوتمند، گفته مى‌شود و در فارسى از آن به «سنگدلى» تعبير مى‌كنيم.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
قاسِیَه:
(فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ لَعنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ وَلاَ تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىَ خَآئِنَةٍ مِّنْهُمْ إِلاَّ قَلِيلًا مِّنْهُمُ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ) (ولى به خاطر پيمان شكنى آن‌ها، از رحمت خويش دورشان ساختيم و دل‌هاى آنان را سخت و پر قساوت نموديم؛ آن‌ها كلمات الهى را از موردش تحريف مى‌كنند و بخشى از آنچه را به آن‌ها گوشزد شده بود، فراموش كردند و پيوسته از خيانتى تازه از آن‌ها آگاه مى‌شوى، مگر عده كمى از آنان؛ ولى از آن‌ها درگذر و صرف نظر كن، كه خداوند نيكوكاران را دوست مى‌دارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه قاسية اسم فاعل از ماده قسى است و اين ماده به معناى سفتى و سختى است و قساوت قلب از قسوت سنگ كه صلابت و سختى آن است گرفته شده و قلب قسى (با قساوت) آن قلبى است كه در برابر حق خشوع ندارد و تاثيرى به نام رحمت و رقت به آن دست نمى‌دهد، در قرآن كريم فرموده:
(أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ؟ وَ لا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ) (دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَيْلٌ لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكْرِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ) (آيا كسى كه خدا سينه‌اش را براى اسلام گشاده است و بر فراز مركبى از نور الهى قرار گرفته همچون كوردلان گمراه است؟ واى بر آنان كه قلب‌هايى سخت در برابر ذكر خدا دارند. آن‌ها در گمراهى آشكارى هستند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(فَوَيْلٌ لِلْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ) تفريع بر جمله قبلى است، چون دلالت مى‌كند بر اين كه اشخاص قاسية القلوب - با در نظر داشتن اينكه قساوت قلب و سختى آن لازمه نداشتن شرح صدر و نور قلبى است - با آيات خدا متذكر نمى‌شوند و در نتيجه به سوى حقى كه آيات خدا بر آن دلالت مى‌كند راه نمى‌يابند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قاسِیَه»، ص۴۳۲.
