لهو (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لهو: (أَن نَّتَّخِذَ لَهْواً) «لهو» (سرگرمى) به هر كارى گفته مى‌شود كه انسان را به خود مشغول داشته و از مسائل اصولى منحرف سازد.
تعبير به
«لَهْو» در
سوره جمعه اشاره به طبل و ساير آلات لهوى است كه، به هنگام ورود قافله تازه به «
مدینه» مى‌زدند، كه هم نوعى اخبار و اعلام بود، و هم وسيله‌اى براى سرگرمى و تبليغ كالا، همان گونه كه در دنياى امروز نيز در فروشگاه‌هايى كه به سبک غرب است نيز، نمونه آن ديده مى‌شود. و
«لَهْوُ الْحَدِيْثِ» به معناى سخنان بيهوده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با لهو:
(لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لَهْوًا لَّاتَّخَذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن كُنَّا فَاعِلِينَ) (به فرض محال اگر مى‌خواستيم سرگرمى انتخاب كنيم، چيزى متناسب خود انتخاب مى‌كرديم؛ اگر اهل اين كار بوديم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: حجت اين آیه و آیه قبل- به طورى كه ملاحظه مى‌فرماييد- بر مساله لهو و لعب تكيه دارد، كه بايد قبل از هر كار معناى اين دو كلمه روشن شود، كلمه لعب به معناى عملى است كه با نظمى خاص انجام بشود، ولى غرضى عقلايى بر آن مترتب نگردد، بلكه به منظور غرضى خيالى و غير واقعى انجام شود، مانند بازى‌هاى بچه‌ها كه جز مفاهيمى خيالى از تقدم و تاخر و سود و زيان و رنج و خسارت، كه همه‌اش مفاهيمى فرضى و موهوم است، اثرى ندارد.
و چون لعب چيزى است كه نفس آدمى را به سوى خود جذب نموده، و از كارهاى عقلايى و واقعى، و داراى اثر باز مى‌دارد، در نتيجه همين لعب يكى از مصاديق لهو هم خواهد بود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِي) (اين آيات كتاب حكيم است كتابى پرمحتوا و استوار.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه لهو به معناى هر چيزى است كه آدمى را از مهمش باز بدارد، و لهو الحديث آن سخنى است كه آدمى را از حق منصرف نموده و به خود مشغول سازد، مانند حكايات خرافى، و داستان‌هايى كه آدمى را به فساد و فجور مى‌كشاند، و يا از قبيل سرگرمى به شعر و موسيقى و مزمار و ساير آلات لهو كه همه اينها مصاديق لهو الحديث هستند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِنَّمَا الحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِن تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَ لَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ) (زندگى
دنیا تنها بازى و سرگرمى است؛ و اگر
ایمان آوريد و
تقوا پيشه كنيد، پاداش‌هاى شما را مى‌دهد و جز اندكى از اموال شما را طلب نمى‌كند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين آيه با بيان حقيقت زندگى دنيا و آخرت،
مؤمنین را ترغيب مى‌كند به زندگى آخرت، و نسبت به زندگى دنيا بى رغبت و بى ميلى مى‌كند به اين كه مى‌فرمايد: زندگى دنيا بازيچه و لهو است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَ إِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَيْهَا وَ تَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجَارَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ) (هنگامى كه آن‌ها تجارت يا سرگرمى و لهوى را ببينند پراكنده مى‌شوند و به سوى آن مى روند و تو را ايستاده به حال خود رها مى‌كنند؛ بگو: «آنچه نزد خداست بهتر از لهو و تجارت است، و
خداوند بهترين روزى دهندگان است.»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى جمله اين است كه: به ايشان بگو آنچه نزد خدا است از لهو و تجارت بهتر است، براى اينكه ثواب خداى تعالى خير حقيقى و دائمى، و بدون انقطاع است، و اما آنچه در لهو و تجارت است اگر خير باشد خيرى خيالى، غير دائمى و باطل است. و علاوه بر اين، چه بسا خشم خدا را در پى داشته باشد، هم چنان كه لهو هميشه خشم خداى تعالى را در پى دارد.
(دیدگاه شیخ طبرسی]] در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «لهو»، ص۴۹۰.
