محاق (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محاق: هنگامى كه ماه، سى روز تمام باشد، تا شب بيست و هشتم در آسمان قابل رؤيت است، ولى در شب بيست و هشتم به صورت هلال بسيار باريک زرد رنگ، كم نور و كم فروغ در مى‌آيد، و در دو شب باقيمانده قابل رؤيت نيست كه آن را
«محاق» مى‌نامند؛ البته در ماه‌هايى كه بيست و نه روز است، تا شب بيست و هفتم معمولًا ماه در
آسمان ديده مى‌شود، و دو شب باقيمانده
«محاق» است.
(وَ الْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ) (و براى ماه منزلگاه‌هايى قرار داديم، و هنگامى كه اين منازل را طى كرد سرانجام بصورت شاخه كهنه قوسى شكل و زرد رنگ خرما درمى‌آيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه منازل جمع منزل است كه اسم مكان از نزول، و به معناى محل پياده شدن و منزل كردن است، و ظاهرا مراد از منازل نقاط بيست و هشت‌گانه‌اى است كه ماه تقريبا در مدت بيست و هشت شبانه روز طى مى‌كند. كلمه عرجون به معناى ساقه شاخه خرماست، البته از نقطه‌اى كه از درخت بيرون مى‌آيد، تا نقطه‌اى كه برگها از آن منشعب مى‌شود. اين قسمت از شاخه را عرجون مى‌گويند، كه (به خاطر سنگينى برگها معمولا) خميده مى‌شود، و معلوم است كه اگر چند ساله شود خميدگى‌اش بيشتر مى‌گردد، و اين قسمت چوبى زرد رنگ، و چون هلال قوسى است و لذا در اين آيه هلال را به اين چوب كه چند ساله شده باشد تشبيه كرده. و قديم به معنى عتيق است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «محاق»، ص۵۰۷.
