• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن حسین واسطی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن حسین واسطی


محمد بن حسین واسطی (۴۳۵ ـ ۵۲۱ هـ.ق) قاری و فقیه شافعی مذهب اهل واسط بود.
او در بغداد نزد استادان برجسته قرائت آموخت و شاگردان بسیاری تربیت کرد.
به گفته سمعانی، از مناطق مختلف برای فراگیری قرائت قرآن نزد او می‌آمدند و او را به تشیع منسوب می‌کردند.
از آثار مهمش می‌توان به ارشاد المبتدی و تذکرة المنتهی فی القراءات العشر، اختلاف القراء بالحجاز و الشام و العراق و الکفایة الکبری فی القراءات اشاره کرد.
وی در سال ۵۲۱ (هجری قمری) در واسط درگذشت.


ابوالعز محمد بن حسین بن بندار قلانسی واسطی در سال ۴۳۵ (هجری قمری)
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
در واسط به دنیا آمد.
[۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    

او شافعی مذهب
[۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
و از قاریان عراق
[۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
[۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۶.    
[۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
بود.
[۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    

در سال ۴۶۱ (هجری قمری) به بغداد رفت.
سمعانی درباره او می‌گوید: «مردم بسیاری از مناطق گوناگون برای آموزش قرائت‌های قرآن نزد وی می‌آمدند. به او نسبت شیعه می‌دادند و اشعاری از وی پیدا کردم که درباره فضیلت و ویژگی‌های صحابه سروده بود.»
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    



واسطی از استادانی چون ابوجعفر بن مسلمه،
[۱۰] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
عبدالصمد بن مأمون، ابوالحسین بن مهتدی باللّه و قاسم هذلی
[۱۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
استفاده نمود.
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    



قلانسی هم‌چنین شاگردانی داشت که ازجمله آن‌ها غلام هراس،
[۱۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
ابوالفتح بن زریق حداد، ابوبکر باقلانی، علی بن عسکر بطائحی می‌باشد.


محمد بن حسین تألیفاتی داشت که عبارت‌اند از:
• ارشاد المبتدی و تذکرة المنتهی فی القراءات العشر،
[۱۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
[۱۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
که به روایت شاگردانش می‌باشد؛
• کفایة المبتدی و تذکرة المنتهی فی القراءات العشر؛
[۱۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
[۱۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    

• اختلاف القراء بالحجاز و الشام و العراق؛
[۲۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    

• الکفایة الکبری فی القراءات الشعر.
[۲۱] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ص۱۶۹.

با توجه به تشابه اسمی و موضوع آن‌ها، این احتمال وجود دارد که بعضی از این عناوین، نام یکی از اثرها باشد.


ابوالعز در ماه شوال
[۲۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
سال ۵۲۱ (هجری قمری)
[۲۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
[۲۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
[۲۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
در واسط درگذشت.
[۲۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    

(دیگر منابع:
[۲۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۷۵.    
[۲۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
[۳۰] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
)


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۶.    
۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
۱۰. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
۱۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
۱۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۴۹۷.    
۱۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۱۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۱۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۱۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۲۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۲۱. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ص۱۶۹.
۲۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۲۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
۲۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
۲۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۸۵.    
۲۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۳۶.    
۲۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۶.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۷۵.    
۲۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۱.    
۳۰. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۰۶.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن حسین واسطی»، ج۴، ص۴۰۱-۴۰۲.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 521 (قمری) | زادگان سال 435 (قمری) | شاعران شافعی قرن 6 (قمری) | شخصیت‌های شافعی قرن 6 (قمری) | علمای شافعی قرن 6 (قمری) | قاریان شافعی قرن 6 (قمری) | مؤلفان شافعی قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار