محمد بن علی دقایقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن علی دقایقی (قرن
ششم هـ.ق) شاعر، نویسنده و واعظ بود.
مدتی در
بخارا می‌زیست و در مسجد کوی بالوی به وعظ می‌پرداخت؛.
با آن‌که محتوای سخنانش والا بود، به سبب ضعف در فصاحت، مخاطبانش بیشتر از خواص بودند.
ایشان از مدّاحان خواجه فخرالدین حمید، وزیرالوزرا، به شمار می‌رفت.
از آثار منثور او
سندبادنامه و
بختیارنامه است که آن‌ها را از زبان پهلوی به فارسی روان و تهذیب‌شده ترجمه کرد.
کتاب دیگرش
حنین الأوطان مشتمل بر لطایف فراوان است.
وی همچنین
دیوان شعری از خود به‌جا گذاشته است.
شمس‌الدین محمد بن علی بن محمد دقایقی مروزی (مروروذی) ملقب به
شرف الواعظین که بر پایه گزارش
عوفی، او از شاعران برجسته سده ششم (هجری قمری) بوده و مدت مدیدی در بخارا اقامت داشته است.
شمس‌الدین درباره‌اش سخنانی می‌گویند از جمله؛ عوفی که گویا شاعر را در بخارا در مسجد کوی بالوی که از مساجد معروف شافعیه در بخاراست دیده است.
چنین گزارش می‌دهد وی را در حال وعظ و خطابه مشاهده کرده که سخنان ناب و عالی می‌گفت، اما فصاحت زبان نداشت.
به این دلیل مجالس وعظ و تذکیر او مورد استقبال عوام نبود، هرچند بسیاری از خواص در آن حضور داشتند و بهره‌مند می‌شدند.
هدایت نیز شاعر را فردی خوش‌سخن، فاضل، برخوردار از طبعی بلند، عالی و مداح خواجه فخرالدین حمید، وزیرالوزرا برشمرده و پاره‌ای از اشعار او را نقل کرده است.
دقایقی کتاب‌هایی نگاشته که عبارتند از:
•
بختیارنامه؛
•
سندبادنامه؛
که از کتاب های داستانی کهن هند به زبان پهلوی بوده و مسعودی آن را به نام کتاب
الوزراء السبعة و المعلم و امرأة الملک خوانده، به نثر فارسی روان درآورده است.
• به علاوه اثر دیگری به نام
حنین الأوطان داشته که در آن لطایف بسیاری وجود دارد.
دکتر صفا بر آن است دقایقی نه تنها سندبادنامه را به نثر فارسی درآورد، بلکه آن را تهذیب نیز کرده است.
• از وی
دیوان شعر نیز بر جای مانده است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن علی دقایقی»، ج۴، ص۳۲۱.
