• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مرؤ (مفردات‌قران)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مَرؤ (به فتح میم) از واژگان قرآن کریم به معنای خوش عاقبت، تامّ الهضم و بى‌ضرر باشد. از مشتقات این کلمه در قرآن مجید مَرْء و امْرَء (به فتح میم) به معنى انسان و مرد می‌آيد.



مَرؤ (فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْ‌ءٍ مِنْهُ نَفْساً فَكُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً) آيه در بيان بذل زن است قسمتى از مهريه خويش را به مرد. طبرسی در متن آيه فرموده: هنیء گوارا و دل‌چسبى است كه نقصانى ندارد و مرى‌ء آن است كه خوش عاقبت، تامّ الهضم و بى‌ضرر باشد. در اقرب الموارد گويد: به قولى هنیء لذيذ و مرى‌ء خوش عاقبت است.
راغب گويد: مرى‌ء رأس لوله معده چسبيده به حلق است «مرؤ الطعام» براى آن گويند كه موافق طبع است. بنابر اين می‌شود گفت هنیء در آيه‌ به معنى بلا مشقت و مرى‌ء به معنى گوارا است. يعنى اگر زنان به طيب نفس چيزى از مهريّه خويش را به شما بذل كردند راحت و گوارا بخوريد هنى و مرى‌ء هر دو حال‌ از مبذول هستند.


(فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْ‌ءٍ مِنْهُ نَفْساً فَكُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً) (اگر آنها چيزى از آن را با رضايت خاطر به شما ببخشند، حلال و گوارا مصرف كنيد.) آيه در بيان بذل زن است قسمتى از مهريه خويش را به مرد.

۲.۱ - مَرْء و امْرَء

مَرْء و امْرَء به معنى انسان و مرد آيد.
(يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ. وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ‌) (در آن روز انسان از برادر خود مى‌گريزد، و از مادر و پدرش، و همسر و فرزندانش.) به قرينه‌ «صاحِبَتِهِ» مراد از مرء در آيه مرد است.
ايضا ظاهرا در آيه‌ (ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ‌ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ‌) ( ميان مرد و همسرش جدايى بيفكنند.)
ولى در آيات‌ (يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ‌) ( در روزى كه انسان آنچه را از قبل با دستهاى خود فرستاده مى‌بيند.)
(وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ‌ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ‌) (و بدانيد خداوند به اندازه‌اى به شما نزديک است كه ميان انسان و قلب او حايل مى‌شود.) مراد مطلق انسان است.
ايضا كلمه امرأ در آيه‌ (يا أُخْتَ هارُونَ ما كانَ أَبُوكِ‌ امْرَأَ سَوْءٍ) (اى خواهر هارون! نه پدرت مرد بدى بود.) مراد از آن، مرد است.
(كُلُ‌ امْرِئٍ‌ بِما كَسَبَ رَهِينٌ‌) (هر كس در گروى اعمال خويش است.) مراد مطلق انسان می‌باشد.

۲.۲ - امْرَأَة و مَرْأَة

امْرَأَة و مَرْأَة به معنى زن است‌.
(إِذْ قالَتِ‌ امْرَأَتُ‌ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّراً) (به ياد آوريد هنگامى را كه همسر عمران گفت:پروردگارا! آنچه را در رحم دارم، براى تو نذر كردم، كه «مُحَرَّر» باشد و آزاد براى خدمت خانه تو.) کلمه مرَأة در كلام اللّه نيامده است.


۱. قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۴۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، مفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۶۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۹۱.    
۴. نساء/سوره۴، آیه۴.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۶.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج ۵، ص ۱۸۱.    
۷. راغب اصفهانی، حسین، مفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۶۶.    
۸. نساء/سوره۴، آیه۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۷۷.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۱۶۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۲۶۹.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۶.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۲۱.    
۱۴. عبس/سوره۸۰، آیه۳۴- ۳۶.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۵.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۱۰.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۴۳.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۷۱.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۱۴.    
۲۰. بقره/سوره۲، آیه۱۰۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۶.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۳۴.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۵۲.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۳۳۲.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۹۲.    
۲۶. نبأ/سوره۷۸، آیه۴۰.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ج۱، ص۵۸۳.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۷۵.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۸۴.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۴۸.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۵۷.    
۳۲. انفال/سوره۸، آیه۲۴.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۷۹.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۵۰.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۹.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۵۱.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۹۱.    
۳۸. مریم/سوره۱۹، آیه۲۸.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۳۰۷.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۴۵.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۸.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۱۹.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۶۲.    
۴۴. طور/سوره۵۲، آیه۲۱.    
۴۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ج۱، ص۵۲۴.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۳.    
۴۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،، ج۱۹، ص۱۸.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۶.    
۴۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۵۱.    
۵۰. آل عمران/سوره۳، آیه۳۵.    
۵۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۴.    
۵۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۱۷۰.    
۵۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۳، ص۲۶۶.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۲۸۰.    
۵۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۴۵.    



قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۴۵.    






جعبه ابزار