مهدی محقق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مهدی محقق» در بهمن ۱۳۰۸ ش در
مشهد متولد شد. وی در حوزه تا درجه
اجتهاد پیش رفت. مدرک دکترای خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران دریافت کرد. همچنین در دانشگاه‌های خارج از کشور نیز تدریس داشته است.
«مهدی محقق» در بهمن ۱۳۰۸ ش در
مشهد، در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد و تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال ۱۳۱۷ ش به
تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایی و متوسطه دنبال کرد. از سال ۱۳۲۳ ش شروع به تحصیلات حوزوی کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ، در سال‌های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزید و
علوم حوزوی را در حوزه‌های علمیه مشهد و تهران تا مرحله
اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از
آیت‌الله کاشف الغطاء و
سید محمدتقی خوانساری گردید.
در سال ۱۳۲۷ ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دکتری الهیات را در سال ۱۳۳۷ ش به پایان رسانید و در سال ۱۳۳۸ ش موفق به اخذ درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۳۹ ش پس از شرکت در آزمون دانشیاری، به عضویت هیئت آموزش گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد
و پیش از آن، به مدت نه سال، در دبیرستان‌های تهران تدریس کرده بود که مدت سه سال از آن، مدیر بخش کتب خطی کتابخانه ملی فرهنگ هم بود. در سال ۱۳۴۰ ش از طرف دانشگاه لندن، برای تدریس در دانشکده زبان‌های شرقی دعوت شد و به مدت دو سال در آن دیار به سر برد. در سال ۱۳۴۵ ش به مقام استادی دانشگاه نائل آمد و تا سال ۱۳۶۱ ش که بازنشسته گردید، به همان سمت در گروه‌های زبان و
ادبیات فارسی و
عربی،
فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه اجتماعی دانشگاه تهران، به تدریس درس‌های مختلف پرداخت و طی سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۷ و ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ و ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ ش در دانشگاه مک گیل کانادا به تدریس فلسفه،
کلام و
عرفان اسلامی پرداخت و در سال ۱۳۴۷ ش شعبه موسسه مطالعات اسلامی آن دانشگاه را در تهران تاسیس کرد و نتیجه آن نشر متجاوز از شصت اثر نفیس در زمینه‌های مختلف
علوم اسلامی است که با همکاری متجاوز از سی تن از استادان داخل و سی تن از استادان خارجی در دو مجموعه «سلسله دانش ایرانی» و «تاریخ علوم در
اسلام» فراهم آورد و به جامعه علمی تقدیم داشت.
در سال ۱۳۵۳ ش به عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد و با استفاده از امکانات موسسه مطالعات اسلامی، ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشت و نیز در همین سال به عنوان عضو هئیت امنا با انجمن فلسفه همکاری کرد و در نشر آثار علمی دانشمندان شیعی ایرانی به وسیله آن انجمن در این توفیق علمی سهیم گردید. پس از بازنشستگی سالی سه ماه در کانادا به مدت پنج سال تدریس کرد و پس از آن پنج سال در موسسه بین المللی اندیشه و تمدن اسلامی مالزی به عنوان «استاد ممتاز فلسفه اسلامی» به تدریس و تحقیق اشتغال ورزید و نشر مجموعه‌ای از متون و تحقیقات در زمینه علوم اسلامی را بنیان نهاد که تا کنون دوازده مجلد از آن به وسیله آن موسسه در تهران و کوالالامپور در مجموعه «اندیشه اسلامی» منتشر شده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ریاست دانشکده دماوند منصوب شد و پس از آن در سال ۱۳۶۱ ش سازمان دائرة المعارف
تشیع را پایه ریزی کرد و همچنین پس از انتصاب به عضویت هیئت امنای بنیاد دائرة المعارف اسلامی در سال ۱۳۶۲ ش، مدت دو سال به عنوان مدیر عامل آن نهاد را سازمان داد و اداره کرد. بعد از بازنشستگی، در دوره‌های فوق لیسانس و دکتری دانشگاه‌های مشهد،
اصفهان،
امام صادق علیه‌السّلام ،
شهید مطهری، الزهراء، تربیت مدرس، تربیت معلم و آزاد کرج تدریس کرد.
وی که در مجامع بین المللی نیز عضویت دارد از جمله: فرهنگستان زبان عرب
مصر، فرهنگستان زبان عرب
دمشق، فرهنگستان علوم و تمدن اسلامی
اردن، فرهنگستان علمی
هند، انجمن بین المللی تاریخ پزشکی، انجمن بین المللی فلسفه و قرون وسطی و...
۱- فیلسوف
ری محمد بن زکریا رازی؛
۲- مفتاح الطب با خلاصه ترجمه انگلیسی و فارسی؛
۳- مجموعه متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در
اسلام و
ایران؛
۴- نصاب انگلیسی یا زبان آموز سنتی ایران (مشتمل بر واژه‌های انگلیسی با معادل فارسی و عربی)؛
۵- اوامر و نواهی از کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛
۶- شرح بیست و پنج مقدمه در اثبات باری تعالی از کتاب
دلاله الحایرین ابن میمون؛
۷- شرح حکمة الاشراق (
قطب الدین الشیرازی)؛
۸- علوم محضه از آغاز
صفویه تا تاسیس دارالفنون (محقق)؛
۹- السیره الفلسفیه (محقق).
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
