یسع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یسع بن عیسی غافقی (م
۵۷۵ هـ.ق) در
قرائت،
فقه و نسب‌شناسی متبحر بود.
حدیث را از ابوعبداللّه بن زغیبه و دیگران آموخت.
از استادانی چون ابوعبداللّه بن فرّاء و ابن عتاب اجازه روایت گرفت.
شاگردانی چون ابوالقاسم صفراوی و عبدالعزیز بن سحنون داشت.
ایشان به اسکندریه سفر کرد و مورد توجه صلاح‌الدین ایوبی قرار گرفت.
از آثارش
المغرب فی محاسن المغرب است که برای صلاح‌الدین نوشت.
وی در سال ۵۷۵ (هجری قمری) در
مصر درگذشت.
ابویحیی یسع بن عیسی بن حزم غافقی جیانی اندلسی اهل جیان از شهرهای
اندلس بود.
چون خانواده‌اش در مریّه زندگی می‌کردند، وی نیز در همانجا رشد و نمو یافت.
او از مقریان به‌نام و مشهور اندلس به‌شمار می‌آمد و در فنون گوناگون این رشته مهارت ویژه‌ای داشت.
ایشان علاوه بر حدیث و قرائت در فقه نیز فردی صاحب‌نظر بود.
همچنین در نسب‌شناسی چیره‌دست بود.
وی زمانی به اسکندریه مصر مسافرت کرد که آوازه‌اش در بسیاری از بلاد مغرب زمین انتشار یافت.
بنابراین صلاح‌الدین ایّوبی (
۵۶۷ ـ
۵۸۹ هـ.ق) به پاس احترام و گرامی‌داشت او به استقبالش آمد.
گویا این نقطه آغاز ارتباط ایشان با دربار صلاح‌الدین بود که سال‌ها نیز ادامه یافت و از افراد مورد احترام و دارای جایگاه والایی در دربار به‌شمار می‌رفت.
ابویحیی علم حدیث از جمله
صحیح بخاری و
مسلم را از ابوعبداللّه بن زغیبه فراگرفت.
او از گروهی از محدثان برجسته همچون ابوعبداللّه بن فراّء، ابوعلی صدفی و ابن عتاب اجازه روایت دریافت کرد.
ایشان علم قرائت را از استادان ممتازی همانند پدرش عیسی،
احمد بن عبدالرحمان قصبی، منصور بن خیر و شریح بن محمد آموخت.
یسع بن عیسی از میان شاگردان بسیاری که در حلقه تدریسش شرکت می‌کردند، می‌توان به ابوالقاسم صفراوی، ابوالجود، جعفر همدانی و عبدالعزیز بن سحنون اشاره کرد.
بنابر گزارش ابن جزری، هرکدام از آنها در بخشی از قرائت یا قرائت‌های خاصی به تعلم مشغول بودند.
اندلسی در تربیت شاگردان و تعلیم اندوخته‌های علمی خویش نیز تلاشی وافر داشت.
او با تشکیل کلاس‌های درس در زمینه‌های گوناگون به ترویج و نشر علم می‌پرداخت.
ابن جزری گزارشی را درباره وی ارایه داده می‌نویسد: «وی نخستین فرد از عبیدییّن مصر است که بر فراز منبر خطبه خواند و مردم را به عباسیه دعوت کرد.»
جیانی آثاری داشت که کتاب
المغرب فی محاسن المغرب از جمله آنها است.
وی این کتاب را برای صلاح‌الدین ایّوبی تألیف کرده است.
ابن حجر او را صاحب تألیفات متعددی در موضوعات و فنون گوناگون دانسته است.
غافقی درنهایت پس از سال‌های متمادی تلاش و کوشش در راه علم و دانش، در سال ۵۷۵ (هجری قمری)
در مصر درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «یسع بن عیسی غافقی»، ج۴، ص۴۵۴-۴۵۵.
