آدم بن احمد هروی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آدَمِ هِرَوی، ابوسعد آدم بن احمد بن اسد (د ۵۳۶ق/۱۱۴۲م)، نحوی، لغوی، مُحدّث، و از ادیبان سده ۶ق/۱۲م؛ از مردم
هرات و منسوب بدان و ساکن
بلخ است.
در ۵۲۰ق/۱۱۲۶م در راه
حج وارد
بغداد شد و گروهی از فاضلان و ادیبان بر گرد او جمع شدند و از او
حدیث و
ادبیات فراگرفتند.
در همان‌جا بود که میان وی و ابومنصور موهوب بن احمد جوالیقی
مناظره‌ای درگرفت و آدم به او پاسخ‌های ادیبانه داد.
وی از مدرسان برجسته مدرسه نظامیه بلخ بود.
معروف‌ترین شاگرد و
مرید او که در
محضر وی در آن مدرسه تربیت یافت، رشیدالدین سعدالملک محمد معروف به «وطواط» (۴۸۰ـ۵۷۳ق/۱۰۸۷ـ۱۱۷۷م)
ادیب و سخن‌سرای برجسته بلخ و
نویسنده بزرگ آن سامان بود که نامه‌ای ارادت‌آمیز به وی نوشت و اشعاری حاکی از
احترام ژرف نسبت به وی در آن گنجاند و پایگاه والای او را در
علم و ادب گرامی داشت.
متن این
نامه در مآخذ شرح حال وی موجود است.
آدم هروی در ۲۵ شوال ۵۳۶ق در بغداد درگذشت و در همان‌جا به
خاک سپرده شد.
(۱) امین، حسن، الموسوعه الاسلامیه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۹۷۵م، ۱/۹۲.
(۲) سیوطی، جلال‌الدین، بُغیه‌الوُعاه، قاهره، عیسی البابی الحلبی و شرکاء، ۱۳۲۶ق، ص ۱۷۶.
(۳) طه، هند حسین، الأدب العربی فی اقلیم خوارزم، بغداد، وزاره‌الاعلام، ۱۹۷۶م، ص ۳۱۳ـ۳۱۴.
(۴) لغت‌نامه دهخدا.
(۵) مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه‌الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش، ۷/۱۲۵.
(۶) وطواط، رشیدالدین، مجموعه رسائل، مصر، ۱۳۱۵ق، ۲/۲۹.
(۷) یاقوت محمدی، ابوعبدالله، معجم الادباء، مصر، دارامأمون، ۱۹۳۶م، ۱/۱۰۱ـ۱۰۷.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آدم بن احمد هروی»، شماره۱۳۷.
