• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت عین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات نشانگر نظارت و مراقبت توسط خداوند را آیات صفت عین گویند.




واژه " عین " در قرآن در معانى زیر به کار رفته است:

۱.۱ - چشم


۱. چشم ( عضو بدن )، مانند: سوره مائده آیه ۴۵؛ سوره آل عمران آیه ۱۳؛ سوره مائده آیه ۸۳؛ سوره اعراف آیه ۱۷۹؛ و ... ؛

۱.۲ - چشمه


۲. چشمه (چشمه آب گوارا) ، چشمه آب داغ و جوشان و چشمه مس مذاب، مانند آیه۶۰ سوره بقره ؛ آیه ۵ سوره غاشیه ؛ آیه ۱۲ سوره سبأ و ... ؛

۱.۳ - مراقبت


۳. کنایه از نظارت و مراقبت ؛ مانند : آیه ۳۷ سوره هود .



واژه " عین " ۶۵ بار در قرآن به کار رفته است که در این میان در چند آیه " عین " به خداوند سبحان نسبت داده شده که عبارت اند از:
۱. " واصنع الفلک بأعیننا و وحینا ؛ و ( به او وحى کردیم که ) کشتى را زیر نظر ما و با دستور ما بساز " ( هود، آیه ۳۷ و مؤمنون،آیه ۲۷ )
۲. " و اصبر لحکم ربک فانک باعیننا ؛ ( اى رسول ) بر حکم خدا صبر کن که تو منظور نظر مایی" ( طور، آیه ۴۸).
۳. " تجرى بأعیننا جزاء لمن کان کفر ؛ ( که آن کشتى ) با نظر ما روان گردد تا کافران به آن طوفان بلا مجازات شوند " ( قمر، آیه ۱۴)
۴. " والقیت علیک محبة منى و لتصنع على عینى ؛ به لطف خود از تو بر دل ها محبت افکندم تا تربیت و پرورشت به نظر ما انجام گیرد " ( طه، سوره ۳۹ ) . به این بخش از آیات " آیات صفت عین " مى گویند.



افزون بر این آیات که " وصف عین " را به خداوند نسبت داده است، آیاتى هم " بصر " و " نظر " را به خداوند نسبت داده اند مانند: آیه ۷۷ سوره آل عمران و آیات ۲۲ و ۲۳ سوره قیامت.



برخى از فرق اسلامی، همانند مجسمه با جمود بر ظواهر این آیات قائل به جسمیت خداوند شده و بر این عقیده اند که خداوند داراى عین و چشم است و قابل رؤیت نیز است و در قیامت مجسم مى گردد و بندگان او را مى بینند.



ولى اکثر علماى اسلامى بر این باوراند که رؤیت خداوند محال است.

۵.۱ - دلیل علما بر دیده نشدن خدا



۵.۱.۱ - جسم نبودن خدا


لازمه رؤیت هر شى ء، جسم بودن، داراى مکان بودن، و اجزا و جهت داشتن است که هیچ یک از این امور، در خداوند سبحان راه ندارد و امکان پذیر نیست .

۵.۱.۲ - آیات نفی جسمیت


از سوى دیگر، آیات متعددى در قرآن هست که مفاد آن ها نفى رؤیت و جسمیت است؛ همانند: "لاتدرکه الابصار" ( سوره انعام، آیه ۱۰۳ ) و " لیس کمثله شى ء " (سوره شوری،آیه ۱۱).



در نتیجه، منظور از آیات صفت عین " دیدگان ظاهرى " نیست، بلکه مراد حفظ و مراقبت و نظارت است .



قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۸۴
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۹-۲۰.
معرفت، محمد هادی، التمهید فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۸-۱۴۹.
مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن، ص۲۸۰-۲۸۵.
سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۳، ص۳۵۷.
مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن , روش تازه اى درتفسیر موضوعى قرآن، ج۴، ص۲۲۱-۲۵۴.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار