• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات مشتبه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیاتی شبیه به هم در لفظ و موضوع را آیات مشتبه گویند.




آیات مشتبه به آیاتى گفته مى شود که از لحاظ لفظ شبیه هم هستند و به یک موضوع اشاره دارند؛ ولى گاهى در زمینه تقدیم و تأخیر و جمع و مفرد و مانند آن با هم اختلاف دارند.



هدف آیات مشتبه، بیان قصه و حادثه واحدى است در صورت هاى گوناگون و در فواصل مختلف.




۳.۱ - در تقدیم و تأخیر الفاظ


این آیات گاهى تنها در تقدیم و تأخیر الفاظ با هم دیگر اختلاف دارند، همانند:
" وادخلوا الباب سجداً و قولوا حطة
"وقولوا حطة وادخلوا الباب سجدا
و مااهل به لغیر الله
و ما اهل لغیرالله به

۳.۲ - در زیاده و نقصان


گاهى در زیاده و نقصان مختلف اند، همانند:
" سواء علیهم أنذرتهم " (بقره،آیه ۶)؛
" و سواء علیهم أنذرتهم (یس،آیه ۱۰). در آیه دوم تنها حرف واو اضافه شده است .
و آیات ۱۹۳ بقره و ۳۹ انفال.

۳.۳ - در معرفه و نکره


گاهى لفظى از یک آیه، معرفه است و گاهى همان آیه با همان واژه به صورت نکره آمده است .

۳.۴ - در تغییر حروف


گاهى به تغییر حروف است، همانند:
" یا آدم اسکن أنت و زوجک الجنة وکلا که شبیه همین آیه، آیه ۱۹ سوره اعراف است و تنها تفاوت آن در "فکلا " است که با "فاء" آمده است .
افزون بر این آیات، "جلال الدین سیوطی" آیات دیگرى را بیان کرده است.



درباره آیات مشتبه و یا آیات متشابه، کتاب هاى زیادى نگاشته شده است. " البرهان فی متشابه القرآن " اثر کرمانی، " درة التنزیل و غرة التأویل " اثر ابوعبدالله رازی، " ملاک التأویل " اثر ابوجعفر بن زبیر، " کشف المعانی عن متشابه المثانی " اثر بدرالدین بن جماعة، از این دست کتاب ها هستند.



زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، ج۱، ص۱۴۵-۲۰۰.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۳۹۰-۳۹۶.


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۵۸.    
۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۶۱.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۷۳.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۳.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۶.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۹۳.    
۷. انفال/سوره۸، آیه۳۹.    
۸. بقره/سوره۲، آیه۳۵.    
۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۹.    




مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار