آیات مشتبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیاتی شبیه به هم در
لفظ و موضوع را
آیات مشتبه گویند.
آیات مشتبه به
آیاتى گفته مى شود که از لحاظ لفظ
شبیه هم هستند
و به یک موضوع اشاره دارند؛ ولى گاهى در زمینه
تقدیم و تأخیر و جمع
و مفرد
و مانند آن با هم اختلاف دارند.
هدف
آیات مشتبه، بیان
قصه و حادثه واحدى است در صورت هاى گوناگون
و در فواصل مختلف.
این
آیات گاهى تنها در
تقدیم و تأخیر الفاظ با هم دیگر اختلاف دارند، همانند:
" وادخلوا الباب سجداً
و قولوا حطة
"وقولوا حطة وادخلوا الباب سجدا
و مااهل به لغیر الله
و ما اهل لغیرالله به
گاهى در زیاده
و نقصان مختلف اند، همانند:
" سواء علیهم أنذرتهم " (بقره،آیه ۶)؛
"
و سواء علیهم أنذرتهم
(
یس،آیه ۱۰). در آیه دوم تنها حرف واو اضافه شده است .
و آیات ۱۹۳
بقره و ۳۹
انفال.
گاهى لفظى از یک آیه،
معرفه است
و گاهى همان آیه با همان واژه به صورت
نکره آمده است .
گاهى به تغییر حروف است، همانند:
" یا آدم اسکن أنت
و زوجک الجنة وکلا
که شبیه همین آیه، آیه ۱۹
سوره اعراف است
و تنها تفاوت آن در "فکلا " است که با "فاء" آمده است .
افزون بر این
آیات، "
جلال الدین سیوطی"
آیات دیگرى را بیان کرده است.
درباره
آیات مشتبه
و یا
آیات متشابه، کتاب هاى زیادى نگاشته شده است. "
البرهان فی متشابه القرآن " اثر
کرمانی، "
درة التنزیل و غرة التأویل " اثر
ابوعبدالله رازی، "
ملاک التأویل " اثر
ابوجعفر بن زبیر، "
کشف المعانی عن متشابه المثانی " اثر
بدرالدین بن جماعة، از این دست کتاب ها هستند.
زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، ج۱، ص۱۴۵-۲۰۰.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۳۹۰-۳۹۶.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
