• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه سابقون•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیه ۱۰ واقعه، درباره مقربان از میان اهل بهشت که به آیه سابقون مشهور شده است.



به آیه ۱۰ سوره واقعه «آیه سابقون» می‌گویند: (و السابقون السابقون)؛ «و پیشگامان پیشگام».


در سوره واقعه، مردم را در روز قیامت سه دسته معرفی می‌کند:
۱. اصحاب یمین؛ ۲. اصحاب شمال؛ ۳. سابقون. و دسته سوم را مقرب می‌داند: (اولئک المقربون)؛ «آنها مقربانند». «سابقون» کسانی هستند که نه تنها در ایمان پیشگامند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدمند، آنها اسوه و قدوه مردمند، و امام و پیشوای خلقند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوند بزرگند.


بنابراین اگر بعضی از مفسران پیشگام بودن آنها را تنها به سبقت در طاعة الله (اطاعت خدا) یا نمازهای پنجگانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه، و امثال آن تفسیر کرده‌اند، هر کدام گوشه‌ای از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده‌اند، و نیز اگر در روایات اسلامی گاه سابقون به چهار نفر (هابیل و مؤمن آل فرعون و حبیب نجار، که هر کدام در امت خود پیشگام بودند، و همچنین امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه‌السّلام که نخستین مسلمان از مردان بود) تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداقهای روشن آن است، و به معنای محدود ساختن مفهوم آیه نیست.


در حدیث دیگری آمده است که رسول خدا فرمود: «آیا می‌دانید چه کسانی پیشگامان به سوی سایه لطف پروردگار در قیامتند؟! اصحاب عرض کردند: خدا و رسولش آگاهتر است، فرمود: آنها کسانی هستند که وقتی حق به آنها داده شود پذیرا می‌گردند، و هنگامی که از حق سؤال شوند آن را در اختیار می‌گذارند، و درباره مردم آن گونه حکم می‌کنند که درباره خودشان».


در بعضی از روایات نیز به پیامبران مرسل و غیر مرسل تفسیر شده است.


در حدیثی نیز می‌خوانیم که ابن عباس می‌گوید: از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره این آیه سؤال کردم، فرمود: « جبرئیل به من چنین گفته است: آنها علی علیه‌السّلام و پیروان او هستند که پیشگامان به سوی بهشت و مقربان درگاه خدایند به خاطر احترامی که خدا برای آنها قائل شده است».
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۹، ص۲۱۵.
[۵] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۱۵۴.



۱. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۰.    
۲. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۱.    
۳. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۰۴.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۹، ص۲۱۵.
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۱۵۴.
۶. حویزی، عبد علی بن جمعه، - ۱۱۱۲ق، تفسیرنورالثقلین، ج۵، ص۲۰۵.    
۷. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۱۱۶.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه سابقون».    



جعبه ابزار