• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه نفر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیۀ ۱۲۲ سورۀ توبه را آیۀ نفر (آیۀ انذار) گویند که یکی از دلائل قرآنی بر حجیت خبر واحد و حجیت فتوای مجتهد و وجوب تحصیل اجتهاد و جواز تقلید می‌باشد.
به این آیه در اصول فقه، مباحث حجج و امارات و در فقه، باب اجتهاد و تقلید، استناد شده است.




نفر به فتح نون و سکون فاء می باشد.



آیه نفر ، از آیاتى است که براى حجیت خبر واحد به آن استدلال شده است:
" و ما کان المؤمنون لینفروا کافة فلولا نفر من کل فرقة منهم طائفة لیتفقهوا فى الدین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون ؛ شایسته نیست مؤمنان همگى ـ به سوى میدان جهاد ـ کوچ کنند . چرا از هر گروهى ، طایفه اى از آنان کوچ نمى کنند ـ و طایفه اى بمانند ـ تا از دین آگاهى پیدا کنند و به هنگام بازگشت به سوى قوم خود ، آنان را انذار نمایند تا ـ از مخالفت فرمان پروردگار ـ بترسند ".



یکی از دلایل قرآنی حجیت خبر واحد آیه ۱۲۲ سوره توبه است.



" نفر " به معناى کوچ کردن است و چون در آیه، واژه " نفر" آمده ، آن را آیه نفر مى گویند . به چند صورت ، به این آیه استدلال شده است:
۱- کلمه " لعل " در " لعلهم یحذرون " بر وجوب تحذر دلالت می کند ؛ به این بیان که وقتى منذرین ، مردم را به ترک واجب و فعل حرام انذار مى دهند، بر مردم هم واجب است منذرین را تصدیق کنند و به سخن آنان ترتیب اثر دهند .
۲- در این آیه ، چند چیز به دنبال هم ذکر شده است:
خداوند در مقام اعتراض ، با « لولا » تحضیضیه مى فرماید: " فلولا نفر من کل فرقة ... ؛ چرا کوچ تحقق پیدا نمى کند ؟ " ، این لحن دلالت بر وجوب کوچ دارد و وقتی کوچ واجب شد ، غایت آن هم که انذار است واجب مى شود و وقتى انذار واجب شد ، حذر کردن مردم هم واجب مى شود .
بنا بر این، مردم باید خبر کوچ کنندگان را - هر چند به صورت خبر واحد و غیر متواتر - بشنوند و بترسند ؛ پس خبر واحد آنان حجیت دارد .
[۶] ایضاح الكفایة ، ج۴ ، ص۳۲۳-۳۱۰.
[۱۰] انوارالاصول ، ج۲ ، ص۴۴۶.
[۱۱] مقالات اصولى ، ص۳۱.
[۱۲] تحریرالمعالم ، ص۱۶۴.
[۱۳] دررالفوائد ، ص۳۸۹.
[۱۴] مفاتیح الاصول ، ص۴۵۵.
[۱۵] منتهى الدرایة فى توضیح الكفایة ، ج۴ ، ص۴۶۵.
[۱۶] الفصول الغرویة فى الاصول الفقهیة ، ص۲۷۲.
[۱۷] منابع اجتهاد ازدیدگاه مذاهب اسلامى ، ص۱۰۸.
[۱۸] الموجز فى اصول الفقه ، ص۲۷۹-۲۸۰.
[۱۹] سیرى كامل دراصول فقه ، ج۱۰ ، ص۴۹۵-۵۲۹.




از دلیل‌هایی که بر حجیت فتوای مجتهد در حق مقلّد،
[۲۰] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۸.
وجوب تحصیل اجتهاد
[۲۱] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۶۶.
و جواز تقلید
[۲۲] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۶.
اقامه شده، آیۀ نفر است که به کوچ کردن گروهی از مردم جهت فراگیری احکام و معارف دینی دستور می‌دهد تا در مرحلۀ نخست، خودشان آن‌ها را فرا بگیرند و در مرحلۀ بعد، به سوی قومشان بازگشته آنان را انذار کنند. حجّیّت فتوای مجتهد و جواز تقلید از این جهت به آیۀ شریفه مستند شده که قبول قول هر یک از کوچ‌کنندگان بر قومشان واجب شده است.
همچنین به صدر آیه بر وجوب تحصیل اجتهاد استناد شده است؛ هر چند بر هر یک از این استنادها، اشکال‌ها و مناقشه‌هایی شده است.
[۲۳] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۸.
[۲۴] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۶۶.
[۲۵] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۶.



 
۱. سوره توبه(۹)،آیه۱۲۲.    
۲. سوره توبه(۹)،آیه ۲۲.    
۳. کفایة الاصول، ص۲۹۸-۲۹۹.    
۴. فوائدالاصول ج۲، ص۱۸۲.    
۵. فرائدالاصول، ج۱، ص۱۲۶.    
۶. ایضاح الكفایة ، ج۴ ، ص۳۲۳-۳۱۰.
۷. كفایة الاصول، ص۳۴۴-۳۴۲.    
۸. اصول الفقه، ج۲، ص۷۹-۷۵.    
۹. دروس فى علم الاصول، ج۱، ص۲۵۴.    
۱۰. انوارالاصول ، ج۲ ، ص۴۴۶.
۱۱. مقالات اصولى ، ص۳۱.
۱۲. تحریرالمعالم ، ص۱۶۴.
۱۳. دررالفوائد ، ص۳۸۹.
۱۴. مفاتیح الاصول ، ص۴۵۵.
۱۵. منتهى الدرایة فى توضیح الكفایة ، ج۴ ، ص۴۶۵.
۱۶. الفصول الغرویة فى الاصول الفقهیة ، ص۲۷۲.
۱۷. منابع اجتهاد ازدیدگاه مذاهب اسلامى ، ص۱۰۸.
۱۸. الموجز فى اصول الفقه ، ص۲۷۹-۲۸۰.
۱۹. سیرى كامل دراصول فقه ، ج۱۰ ، ص۴۹۵-۵۲۹.
۲۰. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۸.
۲۱. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۶۶.
۲۲. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۶.
۲۳. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۸.
۲۴. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۶۶.
۲۵. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۸۵-۸۶.




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۰.    
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی    





جعبه ابزار