أَفاءَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَفاءَ: (مَّا اَفآءَ اللَّهُ)«اَفاءَ» از مادّه
«فی‌ء» در اصل به معنای
«رجوع و بازگشت» است
و این که بر یک دسته از غنائم
«فی‌ء» (بر وزن شی‌ء) اطلاق شده است شاید به این خاطر باشد که خداوند تمام مواهب این جهان را در اصل برای مؤمنان، و قبل از همه، برای پیغمبر گرامیش که اشرف کائنات و خلاصه موجودات است، آفریده. و افراد غیر مؤمن و گنهکار، در حقیقت غاصبان این اموالند (هر چند بر حسب قوانین شرعی یا عرفی مالک محسوب شوند) و هنگامی که این اموال به صاحبان حقیقی باز می‌گردد، شایسته عنوان
«فی‌ء» است.
«اَفاءَ اللَّهُ» از مادّه
«فی‌ء» (بر وزن شی‌ء) به اموالی نیز گفته می‌شود که بدون مشقت به دست می‌آید؛
لذا به غنائم جنگی و همچنین
«انفال» (ثروت‌های طبیعی که متعلق به حکومت اسلامی است و مالک مشخص ندارد) اطلاق می‌شود.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
أَفاءَ:
(وَمَا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ • مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ)(و آنچه را خدا از آنان
[۸] به پيامبرش باز گردانده و بخشيده چيزى است كه شما براى به دست آوردن آن زحمتى نكشيديد، نه اسبى بر آن تاختيد و نه شترى؛ ولى خداوند پيامبران خود را بر هر كس بخواهد مسلط مى‌سازد؛ و خدا بر هر چيز تواناست. آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان او، و يتيمان و مستمندان و در راه‌ماندگان است، تا اين اموال عظيم در ميان ثروتمندان شما دست به دست نگردد. آنچه را پيامبر براى شما آورده بگيريد و اطاعت كنيد)، و از آنچه شما را نهى كرده خوددارى نماييد؛ و از مخالفت خدا بپرهيزيد كه خداوند كيفرش شديد است!).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُّؤْمِنَةً إِن وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَن يَسْتَنكِحَهَا خَالِصَةً لَّكَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا) (اى پيامبر! ما همسران تو را كه مهرشان را پرداخته‌اى براى تو حلال كرديم، و همچنين كنيزانى كه از طريق غنايمى كه خدا به تو داده است مالك شده‌اى‌و دختران عموى تو، و دختران عمه‌ها، و دختران دايى تو، و دختران خاله‌ها كه با تو مهاجرت كردند ازدواج با آنها براى تو جايز است و نيز زن باايمانى كه خود را به پيامبر ببخشد و مهرى براى خود نخواهد چنانچه پيامبر بخواهد مى‌تواند او را به همسرى برگزيند؛ امّا چنين ازدواجى تنها براى تو مجاز است نه ديگر مؤمنان؛ ما مى‌دانيم براى آنان در مورد همسرانشان و كنيزانشان چه حكمى مقرّر داشته‌ايم و مصلحت آنان چه حكمى را ايجاب مى‌كند)؛ اين بخاطر آن است كه مشكلى در اداى رسالت بر تو نباشد و از اين راه حاميان فزونترى فراهم سازى)؛ و خداوند آمرزنده و مهربان است).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَفاءَ»، ص۵۷.
