أَيْد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَيْد:(وَ السَّمآءَ بَنَيْنَاها بِأَيْدٍ) «أَيْد» (بر وزن صيد)، به معناى قدرت و قوت است
و در بعضى آيات
قرآن مجيد به اين معنا آمده است. و در
سوره ذاريات اشاره به قدرت كامله
خداوند بزرگ در آفرينش آسمان‌ها دارد. نشانه‌هاى اين قدرت عظيم، هم در عظمت آسمان‌ها و هم در نظام خاصى كه بر آنها حاكم است به خوبى آشكار مى‌باشد. در اين‌جا اشتباهى براى بعضى از مفسران يا غير آنها واقع شده كه تذكر آن لازم به نظر مى‌رسد؛ بعضى از
مفسران «أَيْد» را به دو معنا تفسير كرده‌اند:
«قدرت» و
«نعمت»؛ در حالى كه
«أَيْد» از نظر لغت به معناى قدرت است، ولى
«يد» كه جمع آن
«أيدى» و جمع جمع آن
«أيادى» مى‌شود به معناى قدرت و نعمت، هر دو آمده است.
(وَ السَّمَاء بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ) (و ما آسمان را با قدرت بنا كرديم، و همواره آن را وسعت مى‌بخشيم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ايد ، هم به معناى قدرت مى‌آيد و هم به معناى نعمت، ولى اگر به معناى قدرت باشد كلمه موسعون يک معنا مى‌دهد و اگر به معناى نعمت باشد معنايى ديگر مى‌دهد.
بنا بر معناى اول آيه چنين مى‌شود كه: ما آسمان را با قدرتى بنا كرديم كه با هيچ مقياسى توصيف و اندازه‌گيرى نمى‌شود، و ما داراى وسعتى در قدرت هستيم، كه هيچ چيز آن قدرت را مبدل به عجز نمى‌كند.
و بنا بر معناى دوم آيه چنين مى‌شود كه: ما آسمان را بنا كرديم در حالى كه بنا كردنش مقارن با نعمتى بود كه آن نعمت را با هيچ مقياسى نمى‌توان تقدير كرد، و ما داراى نعمتى واسع هستيم، و داراى غنایى مطلق مى‌باشيم، و خزانه‌هاى ما با اعطاء و رزق دادن پايان نمى‌پذيرد، و از آسمان هر كه را بخواهيم و به هر جور بخواهيم رزق مى‌دهيم.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مكارم شيرازى، ناصر، لغات در تفسير نمونه، بر گرفته از مقاله «أَيْد»، ص ۸۹.
