• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِهْتَزَّتْ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: هز (مفردات‌قرآن).


اِهْتَزَّتْ: (عَلَیْها الْمآءَ اهْتَزَّتْ)
«اِهْتَزَّتْ» از مادّه‌ «هَزّ» (بر وزن حظ)، به معنای تحریک شدید است.



(يا أَيُّها النّاسُ إِن كُنتُمْ في رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنّا خَلَقْناكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَ غَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَيِّنَ لَكُمْ وَ نُقِرُّ في الْأَرْحامِ ما نَشاء إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَ مِنكُم مَّن يُتَوَفَّى وَ مِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلا يَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا وَ تَرَى الْأَرْضَ هامِدَةً فَإِذا أَنزَلْنا عَلَيْها الْماء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجٍ بَهيجٍ) (اى مردم! اگر در رستاخیز شكى داريد، به اين نكته توجّه كنيد كه: ما شما را از خاك آفريديم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از «مضغه» (چيزى شبيه گوشت جويده شده‌)، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و بعضى بدون شكل؛ تا براى شما روشن سازيم كه بر هر چيز قادريم. و جنين‌هايى را كه بخواهيم تا مدّت معيّنى در رحم مادران نگاه مى‌داريم؛ و آنچه را بخواهيم ساقط مى‌كنيم؛ بعد شما را بصورت طفلى بيرون مى‌آوريم؛ سپس هدف اين است كه به حدّ كمال و بلوغ خويش برسيد. و بعضى از شما قبض روح مى‌شوند؛ و بعضى از شما به نامطلوب‌ترين مرحله عمر مى‌رسند؛ آنچنان كه بعد از علم و آگاهى، چيزى نمى‌دانند. و همچنين زمين را در فصل زمستان خشك و مرده مى‌بينى، و هنگامى كه آب باران بر آن فرو مى‌فرستيم، به جنبش در مى‌آيد و رويش مى‌كند؛ و از هر نوع گياهان بهجت انگيز مى‌روياند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب مى‌گويد: هز به معناى تحريك به حركت شديد است. وقتى گفته مى‌شود: هززت الرمح معنايش اين است كه من نيزه را به شدت تكان دادم، و نيز اهتز النبات به معناى اين است كه گياه از شدت سرسبزى تكان بخورد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)
==!==

(وَ مِنْ آياتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خاشِعَةً فَإِذا أَنزَلْنا عَلَيْها الْماء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْياها لَمُحْيي الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ) (و از آیات او اين است كه زمين را خشك و بى‌جان مى‌بينى، امّا هنگامى كه آب باران بر آن مى‌فرستيم به جنبش در مى‌آيد و رشد مى‌كند؛ همان كس كه آن را زنده كرد، مردگان را نيز زنده مى‌كند؛ به یقین او بر هر چيز تواناست.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه اهتزت از مصدر اهتزاز است كه به معناى حركت شديد است. و كلمه ربت از مصدر ربوه است كه به معناى نشو و نما و علو است. و منظور از اهتزاز زمين و ربوه آن، به حركت در آمدنش به وسيله گياهانى است كه از آن سر درمى‌آورند، و بلند مى‌شوند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. حج/سوره۲۲، آیه۵.    
۲. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۹.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۴۰.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۴۰.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۳۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۳۱۳.    
۷. حج/سوره۲۲، آیه۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۲.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۸۷.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۴۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۸۳.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۱۴.    
۱۳. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۹.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸۱.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۹۷.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۹۳.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۶۶.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۲.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إِهْتَزَّتْ»، ص۸۷.    






جعبه ابزار