ابد (واژگان قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَبَد: به معنای زمان همیشگی و پیوسته، ۲۸ بار در
قرآن مجید بکار رفته است. اهل لغت آن را مرادف با زمان مستمر و نامحدود و همچنین به معنای دهر دانسته‌اند.
«ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً»
راغب در
مفردات گوید: اَبَد زمان مستمرّی است که قطع نمی‌شود
و در مادّه «اَمَد» گوید: "اَبَد بمعنی زمان غیر محدود است".
این کلمه ۲۸ بار در
قرآن مجید بکار رفته است و چنان که اهل لغت گفته‌اند: به معنای زمان مستمرّ و دائمی و غیر محدود است.
«اَبَداً» به معنی دهر هم به کار رفته است، چنان که در
قاموس و غیره می‌باشد.
همچنین وصف استعمال شده، چنان که در
نهج البلاغه خطبه ۱۰۷ آمده: «اَنْتَ الْاَبَدُ فَلَا اَمَدَ لَکَ». یعنی خدایا تو دائم و همیشگی هستی و برای تو زمان محدودی نیست. در این استعمال هم، معنای اصلی که دوام باشد در نظر است.
در
اقرب الموارد هست که: "اَبَد ظرف زمان است و برای تاکید مستقبل می‌آید نه برای دوام و استمرار آن، چنانکه قطّ و البتّه برای تاکید زمان ماضی است؛ گویند: «ما فعلت قطّ و البتّة و لا افعله اَبَدَا». بنابراین سخن، کلمه ابد همیشه معنای ما قبل خود را تاکید می‌کند، به عبارت دیگر تاکید است نه تاسیس.
تدبّر در آیات قرآن تاسیسی بودن آن را می‌رساند و ثابت می‌کند که ابد فقط برای تاکید نیست. آیاتی در قرآن هست، که به وسیله «اَبَد» از آنها دوام و همیشگی فهمیده می‌شود؛ نظیر:
• «ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً»
• «لا تَقُمْ فِیهِ اَبَداً»
• «وَ لا اَنْ تَنْکِحُوا اَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ اَبَداً»
و آیات دیگر.
ناگفته پیداست که از مکث و عدم قیام و عدم تزویج زنان
حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بعد از وفات ایشان، در صورتی دوام و استمرار فهمیده می‌شود که «اَبَداً» به آنها اضافه شود و بدون آن دوام و عدم آن هر دو محتمل خواهد بود. در این صورت «اَبَداً» برای تاسیس معنای جدیدی است نه تاکید معنای ما قبل.
قرشی، سیدعلی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «أَبَد».
