• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم بن محمد بصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابراهیم بصری (قرن ۴ق)، از پیشوایان و مشایخ معتزله در بصره بود.


ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن عیّاش بصری، از پیشوایان و مشایخ بزرگ معتزله
[۱] قاضی، عبد الجبار، المنیة و الامل، ج۱، ص۶۷.    
[۲] قاضی، عبد الجبار، المنیة والامل، ص۹۰.    
در بصره بود
[۳] سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ج۴، ص۲۹۰.    
و علوم خویش را از استادانی چون ابوهاشم عبداللّه بن محمد جبائی (م ۳۲۱ق) و ابوعلی بن خلاّد فراگرفت.
معتزله اعتقاد دارند مشرب اعتزال به بزرگانی چون واصل بن عطا و عمرو بن عبید می‌رسد. آن دو از بنیانگذاران و مؤسسان این مذهب بوده‌اند.ابواسحاق از کسانی است که خود در سلسله سند این ادعا قرار گرفته و آن را به نقل از ابوهاشم جبائی روایت کرده است.
وی فردی پرهیزکار و زاهد بود و زمانی نیز کرسی تدریس برپا کرد و اشخاص بسیاری از بغداد به سوی او در بصره می‌آمدند و در درس وی حاضر می‌شدند.

از میان شاگردان ابواسحاق می‌توان ابوعبداللّه بصری (م ۳۶۷ق)، ابوالحسین بن نجیح بغدادی و عبدالجبار بن احمد بن عبدالجبار همدانی را نام برد.
[۴] بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۴.
[۵] بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۶۳.


ابواسحاق دارای آثار و تالیفاتی چون نقض کتاب ابن ابی بشر فی ایضاح البرهان
[۶] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج۱، ص۲۱۴.    
و کتابی در امامت و برتری امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) بوده است.
[۷] بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۶۳. .


درگذشت ابواسحاق به دست نیامد؛ ولی در سده چهارم می‌زیسته است.(دیگر منابع:
[۸] مهدی لدین ‌الله، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ص۱۰۷.
[۹] مهدی لدین ‌الله، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ص۱۰۹.
[۱۰] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۴، ص۸۱.
[۱۱] ابن قدامة مقدسی، عبدالله بن احمد، المغنی، ج۴، ص۲۷۱.
[۱۲] ابن قدامة مقدسی، عبدالله بن احمد، المغنی، ج۴، ص۲۷۶.
[۱۳] العوا، عادل، المعتزله والفکر الحرّ، ص۶۱.
[۱۴] همدانی، عبدالجبار بن احمد، شرح الاصول الخمسه، ص۲۱۴.
)

۱. ↑ قاضی، عبد الجبار، المنیة و الامل، ج۱، ص۶۷.    
۲. ↑ قاضی، عبد الجبار، المنیة والامل، ص۹۰.    
۳. ↑ سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ج۴، ص۲۹۰.    
۴. ↑ بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۴.
۵. ↑ بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۶۳.
۶. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج۱، ص۲۱۴.    
۷. ↑ بلخی، ابوالقاسم کعبی، باب ذکرالمعتزله، ص۶۳. .
۸. ↑ مهدی لدین ‌الله، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ص۱۰۷.
۹. ↑ مهدی لدین ‌الله، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ص۱۰۹.
۱۰. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۴، ص۸۱.
۱۱. ↑ ابن قدامة مقدسی، عبدالله بن احمد، المغنی، ج۴، ص۲۷۱.
۱۲. ↑ ابن قدامة مقدسی، عبدالله بن احمد، المغنی، ج۴، ص۲۷۶.
۱۳. ↑ العوا، عادل، المعتزله والفکر الحرّ، ص۶۱.
۱۴. ↑ همدانی، عبدالجبار بن احمد، شرح الاصول الخمسه، ص۲۱۴.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم بصری»، ج۲، ص۴۱.


رده‌های این صفحه : شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | علمای معتزله | مؤلفان قرن 4 (قمری)
جعبه ابزار