• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم بن محمد بیهقی(مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابراهیم بن محمد بیهقی (م. قرن ۴ق) عالم، مورخ و ادیب نامدار قرن سوم و چهارم هجری بود.


ابراهیم بن محمد بیهقی بغدادی، عالم، مورخ و ادیب نامدار قرن سوم و چهارم هجری، معاصر با معتز (۲۳۲-۲۵۵ق) و مقتدر عباسی (۲۹۵-۳۲۰ق) بود.
[۱] تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۷. .
[۲] تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۸.
[۳] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۶۱۹.    
برخی او را از علمای قرن پنجم دانسته‌اند
[۴] قمی، شیخ عباس، هدیه الاحباب، ص۱۲۶.
که نمی‌تواند درست باشد.
منابع، اطلاعات زیادی از او به دست نمی‌دهند. گفته شده از اصحاب عبداللّه بن معتز (م. ۲۹۶ق) بود
[۵] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۱۳۵.
و از مصعب بن زبیر نیز روایت دارد.
[۶] بیهقی، ابراهیم، المحاسن والمساوی، ص۵.    


ابوالعباس محمد بن یزید مبرد (۲۱۰-۲۸۶ق) از استادان وی
[۷] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق ۴۲، ص۵۲۵.    
و حسین بن احمد سلامی (م. ۳۰۰ق) از شاگردان او بود.
[۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۳، ص۱۰۲۹.    


المحاسن و المساوی در نوادر اخبار و حکایات، اثر اوست.
[۹] تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۷. .
[۱۰] تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۸.
به علت شباهت فراوان محتوا و مصادر این کتاب با کتاب المنحول که جاحظ در محاسن و اضداد نوشته است، برخی معتقدند بیهقی در نگارش این کتاب بر مصادر کتاب المنحول تکیه کرده است.
[۱۱] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۱۳۵.

برخی نیز براین باورند که یا هر دو کتاب تالیف یک نفر است یا آنکه هر دو از یک منبع گرفته شده‌اند. محقق کتاب المحاسن و المساوی دراین باره معتقد است هر دو کتاب تالیف بیهقی است. وی نخست المحاسن و الاضداد (المنحول) را نوشت و برای رواج بهتر، آن را به جاحظ منسوب کرد. سپس با‌اندکی اضافات در باب‌ها، کتاب المحاسن والمساوی را به نام خود و برای مقتدر عباسی تالیف کرد. برخی دیگر نیز با ردّ این نظر، انتساب کتاب المحاسن و المساوی را به بیهقی و المنحول را به جاحظ صحیح می‌دانند.
[۱۲] جاحظ، عمرو بن بحر، المحاسن والاضداد، ص۱۱.    
(دیگر منابع:
[۱۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۱، ص۳۰۷.    
[۱۴] ابن هبة الله، امین الدولة، المجموع اللفیف، ص۵۶۱.    
[۱۵] التنوخی، محمد بن علی، نشوارالمحاضره واخبارالمذاکره، ج۲، ص۳۷۹.    
[۱۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۴۴۰.
[۱۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۸۹.    
)

۱. ↑ تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۷. .
۲. ↑ تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۸.
۳. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۶۱۹.    
۴. ↑ قمی، شیخ عباس، هدیه الاحباب، ص۱۲۶.
۵. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۱۳۵.
۶. ↑ بیهقی، ابراهیم، المحاسن والمساوی، ص۵.    
۷. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق ۴۲، ص۵۲۵.    
۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۳، ص۱۰۲۹.    
۹. ↑ تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۷. .
۱۰. ↑ تونکی، محمود حسن، معجم المصنفین، ج۴، ص۴۰۸.
۱۱. ↑ بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۱۳۵.
۱۲. ↑ جاحظ، عمرو بن بحر، المحاسن والاضداد، ص۱۱.    
۱۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۱، ص۳۰۷.    
۱۴. ↑ ابن هبة الله، امین الدولة، المجموع اللفیف، ص۵۶۱.    
۱۵. ↑ التنوخی، محمد بن علی، نشوارالمحاضره واخبارالمذاکره، ج۲، ص۳۷۹.    
۱۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۴۴۰.
۱۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۸۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم بیهقی»، ج۲، ص۴۲.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | علمای قرن چهارم | علمای قرن سوم | فقهای قرن 4 (قمری) | مؤلفان قرن 3 (قمری) | مؤلفان قرن 4 (قمری) | مورخان قرن 3 (قمری) | مورخان قرن 4 (قمری)
جعبه ابزار