ابن باکویه (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابن باکویه (حدود
۳۴۰ ـ
۴۴۲ هـ.ق) از مشایخ زاهد و صوفیه قرن چهارم و پنجم (هجری قمری) بود.
او به شهرهای مختلف سفر کرد و با مشایخ صوفیه دیدار داشت.
به دلیل انزوای خود در غاری در
شیراز، به باباکوهی معروف شد.
از آثار ایشان
دیوان شعر،
اخبار العارفین و
بدایة حال الحلاّج و
نهایته است.
وی در سال
۴۲۸ یا ۴۴۲ (هجری قمری) درگذشت.
ابوعبداللّه محمد بن عبداللّه بن عبیداللّه بن باکویه شیرازی مشهور به
باباکوهی ابن باکویه در سال ۳۴۰ (هجری قمری) و اندی
در شیراز متولد شد.
وی از مشایخ زاهد و بزرگ صوفیه در سده چهارم و اوایل سده پنجم (هجری قمری) است.
نام او در منابع به اختلاف علی بن محمد هم آمده است.
ایشان در علوم گوناگون متبحر بوده است.
و به‌ویژه در استماع، نقل حدیث، آشنایی به حکایت‌ها و سیره‌های مشایخ طریقت شهرتی تمام داشته است.
در شهرهایی چون فارس، بصره، گرگان، خراسان، بخارا، دمشق، کوفه و اصفهان احادیث و حکایاتی را شنیده و نوشته است.
ایشان شاعر نیز بوده است.
ابن باکویه در جوانی در حلقه مریدان و شاگردان
ابوعبداللّه محمد بن خفیف شیرازی عارف مشهور قرن چهارم درآمد.
وی حدیث را هم از ابوعبداللّه بن خفیف شنید.
محمد بن عبداللّه کسانی چون
ابوسعد بن ابی صادق حیری و
ابوالقاسم قشیری از شاگردان باباکوهی بوده و از وی روایت کرده‌اند. ۶
ابوعبداللّه پس از وفات شیخ محمد بن خفیف به سیر آفاق و سیاحت سرزمین‌ها و شهرهای گوناگون پرداخت. حکایات و روایات بسیاری در احوال و اقوال مشایخ صوفیه گرد آورد.
در نیشابور با
شیخ ابوسعید ابوالخیر و
شیخ ابوالعباس نهاوندی دیدار کرد و مدتی مصاحب ایشان بود و در عالم تصوف مباحثی بین ایشان انجام گرفت.
سرانجام به شیراز بازگشت و در غاری از کوه‌های شمالی شیراز در انزوا به سر می‌برد.
به این سبب نزد مردم به باباکوهی مشهور گشت.
برخی علت انزوا و غارنشینی را ناکامی در رسیدن به عشقش دختر فرماندار شهر دانسته‌اند.
گرچه بعدها، حاکم به این وصلت راضی شد، باباکوهی دیگر رغبتی نشان نداد.
باباکوهی آثاری به او منسوب بوده که عبارتند از:
• دیوان شعر او نزدیک دو هزار بیت شعر فارسی شامل ۲۴۵ غزل و بیست رباعی بوده است؛
• اخبار العارفین؛
• بدایة حال الحلاّج؛
• نهایته.
شیرازی در سال ۴۲۸
یا ۴۴۲ (هجری قمری) در همان غار درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد.
بقعه‌ای بر مرقد وی ساخته شد که اکنون زیارتگاه است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن باکویه (مقاله‌دوم)»، ج۳، ص۳۳۸.
