• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوحرب بختیار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف







بختیار، ابوحرب، فرزند ابی جعفر محمدبن ابراهیم، از فرمانروایان ناحیه تاریخی قومس (سمنان و دامغان) و دست نشانده آل زیار (حک: ۳۱۶ـ۴۳۵ یا ۴۴۱).
او که سمت حاجبی فلک المعالی منوچهربن قابوس (حک: ۴۰۳ـ۴۲۰) را نیز داشت، از نخستین ممدوحان منوچهری دامغانی (متوفی ۴۳۲) است.
منوچهری در سه قصیده
[۱] احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۹، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
[۲] احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۰۸، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
[۳] احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۳۶، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
و یک مسمط
[۴] احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۶۱، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
که به مناسبت جشنهای سده و مهرگان و نوروز در مدح این امیر سروده، او را به نژاده بودن و آزادگی و بزرگمنشی و بخشندگی و خوش سخنی و دانشوری و جنگاوری ستوده و به روزافزونی و تقرب وی در دربار فلک المعالی امیدوار گردانده است.
انتخاب این سه جشن برای مدیحه گویی و توجه ممدوح بدانها احتمالا نشانه تعلق خاطر این امیر به آداب و رسوم و آیینهای ایران و گویای اشرافی و ایرانی بودن خاندان اوست.
منابع ادبی و تاریخی موجود، جزئیات زندگانی بختیار را روشن نمی‌کند؛ تنها در سالهای اخیر به وجود سه کتیبه از وی در سه بنای تاریخی ناحیه قومس پی برده‌اند که هم روشنگر نام و نشان و مقام و عنوان اوست و هم مؤید آنچه منوچهری در مدایح خود آورده است.
این سه کتیبه عبارت‌اند از: کتیبه‌ای (با تاریخ ۴۱۷) در قبّه قصر پدرش، پیر علمدار، در دامغان؛ کتیبه‌ای بر مناره مسجد تاری خانه دامغان مربوط به پادشاهی فلک المعالی و روزگاری که بختیار حاجب امیر زیاری شده بود (یعنی در فاصله ۴۱۷-۴۲۳)؛ و کتیبه‌ای بر مناره مسجد جامع سمنان که مربوط به دوره امیری بختیار بر این نواحی (یعنی در فاصله ۴۱۷-۴۲۶) است.



(۱) احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.


 
۱. احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۹، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
۲. احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۰۸، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
۳. احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۳۶، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.
۴. احمدبن قوص منوچهری، دیوان منوچهری دامغانی، ج۱، ص۱۶۱، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۷۰ ش.




دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بختیار، ابوحرب»، شماره۶۵۰.    



جعبه ابزار