• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عیسی بن یونس سبیعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سبیعى، ابوعمرو عیسی‌ بن یونس‌ بن ابواسحاق همدانى، محدثی مشهور در قرن دوم و از قبیله همدان است.




سبیع نام گروهى از قبیله همدان است كه نسب آنها به سبیع ‌بن صعب‌ بن معاویه می‌رسد.
[۱] علی ‌بن احمد مشهور به ابن‌ حزم، جمهره انساب‌العرب ص۴۷۵.

محل سكونت آن‌ها در كوفه نیز به سبیع معروف بوده است
[۳] سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۸.

ابوعمرو عیسى نیز در آغاز زندگى در كوفه اقامت داشته و بعدها به حدث، منطقه‌اى در مرز بین بیزانس و شام، مهاجرت كرده است.
[۴] ابن‌ سعد، طبقات ج۷، ص۴۸۸.
[۵] خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۳




جد وى، ابواسحاق عمرو بن عبدالله سبیعى، از محدثان مشهور كوفی بوده است و برادران عیسى، یونس (متوفى ۱۵۹) و یوسف، نیز از جمله محدثان بوده‌اند.
[۶] سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۸ـ۲۱۹.




ابوعمرو از محدثان بسیارى حدیث شنیده است، از جمله از سفیان ثورى، مالك‌ بن انس و محمد بن اسحاق ‌بن یسار
[۷] جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۳ـ۶۵.
خطیب بغدادى
[۸] خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۳.
و ابن‌ عساكر اشاره كرده‌اند كه ابوعمرو جدش، ابواسحاق سبیعى، را دیده، اما ظاهرا، چون كم سال بوده، از وى روایت نقل نكرده است.
[۱۰] جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۳.


۳.۱ - ناقلین حدیث از ابو عمرو عیسی


از ابوعمرو محدثانى چون اسحاق ‌بن راهویه، نصر بن على جهضمى و یحیی ‌بن معین، حدیث نقل كرده‌اند.
[۱۱] جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۵ـ۶۷.


۳.۲ - نظر رجال شناسان در مورد ابو عمرو عیسی


محمد بن عبدالله ‌بن عمار موصلى (متوفى ۲۴۲)، عالم محدث، از میان عیسى و برادرانش، عیسى را ضابط‌ترین معرفى كرده است
[۱۲] خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۶.
احمد بن حنبل نیز عیسى را از پدر و برادرش در ضبط حدیث دقیق‌تر دانسته است.
[۱۳] ذهبى، سیر اعلام ‌النبلاء ج۸، ص۴۹۱.

بیش‌تر رجال شناساناهل سنت عیسى را به وثاقت، دقت در ضبط حدیث و حافظه‌ی قوى ستوده‌اند
[۱۴] خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۶ـ۴۷۷.
[۱۵] جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۷ـ۷۳.




در منابع به زهد و تقواى او اشاره شده است.
عیسى در طول زندگى در ۴۵ جنگ شركت كرد و ۴۵ بار حج به‌جا آورد.
[۱۶] جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۷۴.

عیسى در ۱۸۷ یا ۱۸۸
[۱۷] خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۷.
و به نوشته‌ی ابن‌ سعد
[۱۹] ابن‌ سعد، طبقات ج۷، ص۴۸۸.
و سمعانى
[۲۰] سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۹.
، در ۱۹۱ در حدث درگذشت.



• علی ‌بن احمد مشهور به ابن‌ حزم، جمهره انساب‌العرب، چاپ عبدالسلام محمد هارون (قاهره ۱۹۸۲).
ابن‌ سعد، طبقات (چاپ احسان عباس).
ابن‌ عساكر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ على شیرى، بیروت ۱۴۱۷/۱۹۹۷.
خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام (اختصارات).
سمعانى، الانساب (اختصارات).
ذهبى، سیر اعلام ‌النبلاء (اختصارات).
جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ .۲۰۰۲


 
۱. علی ‌بن احمد مشهور به ابن‌ حزم، جمهره انساب‌العرب ص۴۷۵.
۲. ابن‌ عساكر، تاریخ مدینه دمشق ج۴۸، ص۳۲.    
۳. سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۸.
۴. ابن‌ سعد، طبقات ج۷، ص۴۸۸.
۵. خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۳
۶. سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۸ـ۲۱۹.
۷. جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۳ـ۶۵.
۸. خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۳.
۹. ابن‌ عساكر، تاریخ مدینه دمشق ج۴۸، ص۳۳.    
۱۰. جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۳.
۱۱. جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۵ـ۶۷.
۱۲. خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۶.
۱۳. ذهبى، سیر اعلام ‌النبلاء ج۸، ص۴۹۱.
۱۴. خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۶ـ۴۷۷.
۱۵. جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۶۷ـ۷۳.
۱۶. جمال‌الدین یوسف مزى، تهذیب الكمال فى اسماء الرجال ج۲۳، ص۷۴.
۱۷. خطیب بغدادى، تاریخ مدینه السلام ج۱۲، ص۴۷۷.
۱۸. ابن‌ عساكر، تاریخ مدینه دمشق ج۴۸، ص۴۳.    
۱۹. ابن‌ سعد، طبقات ج۷، ص۴۸۸.
۲۰. سمعانى، الانساب ج۳، ص۲۱۹.

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « سبیعی»، شماره۵۴۴۷.    



جعبه ابزار