ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان عسقلانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان بن محمد عسقلانی خراسانی مروزی بغدادی، مشهور به آدم بن ابی‌ایاس، از راویان ثقه است. وی برای علم‌آموزی، سفرهای بسیاری به مناطق مختلف داشته و در نهایت به عسقلان، از شهرهای ساحلی
شام رفت و آنجا را به عنوان وطن خود برگزید، به همین سبب به عسقلانی شهرت یافت.
ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان، از موالی بنی‌تیم یا
بنی‌تمیم،
و نیاکانش از مردمان
خراسان بوده
و خود به سال ۱۳۲ هـ
در مروالرود متولد شد. او به آدم بن ابی‌ایاس شهرت داشت.
دیری نپایید که به جهت کسب دانش، راهی
بغداد شد و رشد علمی خویش را از آنجا آغاز کرد و شاید به همین سبب است که برخی رشد و شکوفایی وی را در این شهر دانسته‌اند.
آدم بن عبدالرحمان، در بغداد از اساتید بسیاری بهره برده که برجسته‌ترین آنها
شعبة بن حجّاج بود.
ذهبی به نقل از
احمد بن حنبل می‌گوید که آدم بن ابی ایاس یکی از شش نفری است که احادیث شعبه را نوشته و آنها را جمع‌آوری کرده است. وی نزد شعبه از اعتبار خاصی برخوردار بود
و علاوه بر او از اساتید دیگری نیز بهره‌مند شد که از آن میان
شیبان بن عبدالرحمان،
بکر بن خنیس و
حماد بن سلمه را می‌توان نام برد.
عسقلانی چنان به دانش‌اندوزی و بهره‌گیری از دانشمندان اشتیاق داشت که به بغداد و اساتید آنجا اکتفا نکرد، لذا به
کوفه و از آنجا به بلاد دیگری چون
بصره،
حجاز، شام و در نهایت به عسقلان، از شهرهای ساحلی شام رفت و از شیوخ آن مناطق استفاده کرد.
وی پس از مسافرت به این دیار، آنجا را به عنوان وطن خود برگزید و تا آخر عمر در همان‌جا رحل اقامت افکند
و به همین سبب به عسقلانی شهرت یافت.
بسیاری از راویان و مورّخان از شاگردان آدم بن عبدالرحمان بوده و از او روایت کرده‌اند که
محمد بن اسماعیل بخاری صاحب
الصحیح،
ابوحاتم رازی محدّث معروف و
ابوزرعه دمشقی صاحب تاریخ از برجسته‌ترین اینان‌اند.
ابن ابی‌حاتم و
عجلی بر وثاقت آدم تاکید کرده
و
ابن‌حبّان نام وی را در زمره ثقات آورده است.
ابن‌سعد، عسقلانی را مردی کوتاه قد توصیف کرده و می‌نویسد که وی به کاغذفروشی اشتغال داشت.
آدم بن عبدالرحمان، پس از ۸۸ سال زندگی در سال ۲۲۰ هـ در عسقلان درگذشت.
ابوالحسن آدم، دارای تالیفی به نام تفسیر القرآن می‌باشد.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۹، برگرفته از مقاله «ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان بن محمد عسقلانی».
