ابوالحسن محمد بن علی بغدادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالحسن محمد بن علی بغدادی (
۵۲۳ ـ
۵۹۷ هـ.ق) نویسنده، محدث و کاتب بود.
از خاندان نویسندگان و دبیران بود و از نوجوانی به تحصیل علوم و استماع حدیث پرداخت.
از مشایخ ایشان می‌توان به قاضی مَرِستان، ابوبکر انصاری، ابن بنّاء، ابن سمرقندی و ابن طرّاح اشاره کرد.
شماری از محدثان متأخر مانند ابن نجار و ابن دُبَیثی نیز از او روایت کرده‌اند.
وی مدتی عهده‌دار دیوان معاملات در اوانا بود، اما بعدها کناره گرفت و عمر خود را صرف نسخه‌برداری و تألیف کرد.
از آثار او، مجموعه‌ای در اخبار و اشعار در بیست مجلد و کتابی در
وصف غلمان باقی مانده است.
ایشان در ۲۳
جمادی‌الآخره ۵۹۷ (هجری قمری) درگذشت و در شونیزه
بغداد به خاک سپرده شد.
ابوالحسن محمد بن علی بن ابراهیم کاتب بغدادی معروف به
ابن بقرانی در روز شنبه سوم
صفر سال ۵۲۳ (هجری قمری) متولد شد.
نیاکان او همه از بزرگان و کُتّاب بودند.
وی نیز پس از نشوونما به تحصیل علم و دانش روی آورده و در نوجوانی احایث بسیار شنید.
ایشان راستگو، خوش‌خُلق، متواضع، خوش‌مجلس و فردی بذله‌گو و خوش‌زبان بود.
ابوالحسن از استادان و مشایخ او قاضی مَرِستان،
ابوبکر محمدعبدالباقی انصاری،
ابوعبداللّه یحیی بن حسن بن بنّاء،
ابوالقاسم اسماعیل ابن سمرقندی
و ابومحمد یحیی بن علی بن طرّاح است.
ابن بقرانی شاگردان و راویانی داشته که از جمله؛ نوه‌اش محمد بن کریم،
محمد بن نجّار
و محمد بن سعید بن یحیی معروف به ابن دُبَیثی (م
۶۳۷ هـ.ق) نیز از او روایت کرده‌اند.
محمد بن علی مدتی مسئولیت دیوان معاملات و کتابت را در أوانا، شهرکی سرسبز در نواحی
بغداد بر عهده داشت.
پس از آن استعفا کرده و ملازم خانه شد و به تحقیق و تألیف روی آورد.
بسیاری از کتاب‌های ادبی و کتاب‌های حدیث را به خط خود نسخه‌برداری نمود.
وی تا آخر عمر خویش از نوشتن باز نایستاد.
کاتب کتاب‌هایی تألیف کرده که آثارش عبارت‌اند از:
• مجموعه‌ای در اخبار و حکایات و اشعار
در بیست مجلد؛
• کتابی در صفت غِلمان.
بغدادی سرانجام در شب جمعه ۲۳ جمادی الآخر
سال ۵۹۷ (هجری قمری)
چشم از جهان فرو بست و در شونیزه، مقبره‌ای در غرب بغداد دفن شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالحسن محمد بن علی بغدادی»، ج۴، ص۲۹۴- ۲۹۵.
