• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجم (م قرن سوم هجری)، از منجمان قرن سوم هجری قمری و جزء منجمان مامون عباسی به شمار می‌آمد.


ابوالعباس احمد بن محمد بن کثیر فرغانی منجم، از اهالی فرغانه، شهری در ماوراءالنهر بود و در علم نجوم مهارت داشت و جزء منجمان مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) به شمار می‌آمد.
[۱] قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.

گفته شده که از طرف متوکل (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ هـ) به منظور بنای مقیاسی برای رود نیل به مصر فرستاده شد.
[۲] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.


او در زمینه علم نجوم، کتب بسیاری را تالیف کرده که عبارت‌اند از:
المدخل الی علم هیئة الافلاک و حرکات النجوم که حاوی سی باب بوده و مطالب کتاب بطلمیوس را به نحوی واضح تر بیان کرده است
[۳] قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.
الکامل فی الاسطرلاب فی صنعة الاسطرلاب جدول الفرغانی رسالة الفصول مدخل فی مجسطی در سی فصل، رسالة فی معرفة الاوقات التی یکون القمر فیما فوق الارض او تحتها حساب الاقالیم السبعه و الجدوال.
[۴] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.

ابن‌ندیم کتاب‌های الفصول اختیار المجسطی و کتاب عمل الرخامات را نیز برای پدرش محمد بن کثیر ذکر کرده،
[۵] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۳۹.    
ولی الیان سرکیس احتمال داده که این کتاب‌ها به اضافه کتاب الحرکات السماویه و جوامع علم النجوم از آنِ خود احمد باشد.
[۶] الیان سرکیس، یوسف، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۲۲۵.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۷] حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۶۴۲.    
[۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۱۱۳۳.
[۹] كحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۱۴۵.    
[۱۰] کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس، ص۳۲۹.


۱. ↑ قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.
۲. ↑ کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.
۳. ↑ قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.
۴. ↑ کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.
۵. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۳۹.    
۶. ↑ الیان سرکیس، یوسف، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۲۲۵.    
۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۶۴۲.    
۸. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۱۱۳۳.
۹. ↑ كحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۱۴۵.    
۱۰. ↑ کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس، ص۳۲۹.


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۴۷، برگرفته از مقاله «ابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجم».



جعبه ابزار