ابوالعزّ محمد بن محمد بغدادی (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالعزّ محمد بن محمد بغدادی (
۴۹۴ ـ
۵۷۶ هـ.ق) ادیب، نحوی، عروضی و شاعری چیره‌دست بود.
ایشان اصالتاً از خراسان بود اما به خاطر اقامت در
بغداد، بغدادی نیز نامیده شد.
او ادبیات عرب را نزد ابن منصور جوالیقی و
حدیث را از بزرگان آن زمان آموخت.
در اشعار خود، خلفا و وزرا را مدح کرد و شاگردانی تربیت نمود که از جمله آن‌ها ابن دبیثی است.
وی فردی شوخ طبع و باهوش بود و اشعارش مورد ستایش یاقوت حموی قرار گرفت.
از آثار ایشان می‌توان به
العروضی،
النوادر المنسوبة الی حدّة الخاطر و
دیوان شعر در ۱۵ جلد اشاره کرد.
وی در اواخر عمر دچار فراموشی شد و در سال ۵۷۶ (هجری قمری) درگذشت.
ابوالعزّ محمد بن محمد بن مواهب بن محمد بغدادی معروف به
ابن خراسانی در سال ۴۹۴ (هجری قمری) به دنیا آمد.
او را
خراسانی یا
ابن خراسانی گفته‌اند؛
از آن‌رو که گویا از مردم آن دیار بوده و چون به بغداد سفر کرده به بغدادی نیز شهرت یافته است.
محمد نحوی، ادیب،
عروضی
و شاعری بدیهه‌سرا و چیره‌دست بود.
در فنون گوناگون شعری دستی تمام داشت.
در اشعار خود وزرا و خلفا ازجمله المسترشد و خلفای پس از او را مدح کرده است.
ابن دبیثی خود نقل کرده که از وی اجازه روایت هم اخذ کرده است.
رجال‌نویسان او را فردی شوخ طبع و باذکاوت دانسته
و از وی با عنوان شاعری ظریف و بی‌پروا یاد کرده‌اند.
یاقوت حموی اشعار او را ستوده و پاره‌ای از آن را نقل کرده است.
بغدادی ادبیات عرب را نزد ابن منصور جوالیقی فرا گرفت
و حدیث را از بزرگانی چون حسین بن بُسری،
ابوسعد بن خشیش،
ابوالحسین بن طیوری
و ابن سوسن تمّار استماع کرد.
ابن خراسانی شاگردانی را نیز تربیت کرده که از آن میان می‌توان به افرادی چون ابن اخضر،
ابوالفتوح بن حصری،
محمد بن رجب خازن
و ابوعبداللّه ابن دبیثی صاحب تاریخ ابن دبیثی اشاره کرد.
ابوالعزّ کتاب‌هایی تالیف کرده که آثارش عبارت‌اند از:
• العروضی؛
• النوادر المنسوبة الی حدّة الخاطر؛
• دیوان شعر در پانزده مجلد.
ابوالعزّدرباره‌اش گفته شده وی در اواخر عمر دچار فراموشی شده و قوه دماغیه خود را از دست داد.
درنهایت در سال ۵۷۶ (هجری قمری) از دنیا رفت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالعزّ محمد بن محمد بغدادی»، ج۴، ص۲۹۶.
