• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالفتح محمد بن احمد بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ابوالفتح محمد بن احمد بغدادی (۳۳۸ ـ ۴۱۲ هـ.ق) از محدثان برجسته و آگاه به علم قرائات بود.
برای تحصیل به شهرهای مختلف سفر کرد. رجال‌نویسان اهل سنت او را فاضل، محقق و دارای حافظه‌ای قوی دانسته‌اند.
وی در مسجد جامع رصافه بغداد به تدریس و املای حدیث پرداخت، شاگردان بسیاری از او بهره بردند.
از آثار او ذکر اسماء من اتفق علیه البخاری و مسلم است.
ایشان در سال ۴۱۲ (هجری قمری) بغداد درگذشت و در نزدیکی قبر احمد حنبل دفن شد.




ابوالفتح محمد بن احمد بن محمد بغدادی مشهور به ابن ابی‌الفوارس در سال ۳۳۸ (هجری قمری) در بغداد به دنیا آمد و در قسمت شرقی آن‌جا سکونت می‌کرد.
رجال‌نویسان اهل سنت وی را فاضل، محقق، محدثی موثق، آگاه به علم قرائت‌ها، دارای معرفت و شناخت به علوم، دارای حافظه‌ای قوی و برتر از استادان معاصر خودش توصیف کرده‌اند.
او در مسجد جامع رصافه بغداد به تدریس و املای حدیث می‌پرداخت.
مذهب او را به دلیل ذکر نامش در طبقات الشافعیه می‌توان شافعی دانست.
وی از لحاظ اخلاقی مردی امانتدار و درستکار بود. او احادیث فراوانی را جمع آوری نمود و به خط خود نوشت و از مصنفین عصر خود به شمار می‌آمد.



ابوالفتح ابتدا در سال ۳۴۶ (هجری قمری) از عالم بزرگ عراق ابوبکر احمد بن سلیمان بن حسن نجّار حدیث شنید.
سپس برای کسب دانش بیشتر به شهرهای بصره، فارس، اصفهان و خراسان سفر کرده و از ابوبکر محمد بن حسن نقّاش، ابوعلی بن صوّاف و ابوالحسن علی بن محمد بن عیسی جکّانی و عده‌ای دیگر بهره‌های علمی فراوانی برد.
علم قرائت قرآن را از حسین بن احمد هروی آموخت.



از محمد بن احمد شاگردانی همچون هبه‌الله بن حسن طبری، ابوسعد مالینی، صالح بن احمد قیراطی و بسیاری از دانش‌پژوهان از شاگردان او به شمار می‌آمدند.
[۳۶] قزوینی، خلیل بن عبدالله، الارشاد فی معرفة علماء الحدیث،ص ۷۲ و ۳۳۵.

قاسم هذلی علم قرائت را از وی آموخته است.



ابن ابی‌الفوارس کتاب ذکر اسماء من اتفق علیه البخاری و مسلم تألیف اوست.
[۴۳] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۵۹۸.



بغدادی در سال ۴۱۲ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت. در باب حرب نزدیک قبر احمد حنبل به خاک سپرده شد.
(دیگر منابع:
[۴۸] ابن عطیه، عبدالحق بن غالب، فهرست ابن عطیّه، ص۱۱۴.
[۵۲] ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۱۶.
[۵۴] ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۱۲۵.
)

۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۲. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۷۹.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۲.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۲۲۲.    
۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۵.    
۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۲.    
۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۴۹.    
۱۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۳.    
۱۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۱۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۹.    
۱۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۲۲.    
۱۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۵۷.    
۱۷. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۱۳۴.    
۱۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۳.    
۲۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۲۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۵.    
۲۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۲.    
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۲۲۲.    
۲۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۳.    
۲۶. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۵.    
۲۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۲۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۲.    
۳۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۳۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۳۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۳۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۲.    
۳۴. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۳۵. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۷۹.    
۳۶. قزوینی، خلیل بن عبدالله، الارشاد فی معرفة علماء الحدیث،ص ۷۲ و ۳۳۵.
۳۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۳۸. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۳۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۳۰۳.    
۴۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۴۱. جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۲، ص۷۹.    
۴۲. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۱۴.    
۴۳. کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۵۹۸.
۴۴. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۰.    
۴۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۳.    
۴۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۵۰.    
۴۸. ابن عطیه، عبدالحق بن غالب، فهرست ابن عطیّه، ص۱۱۴.
۴۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۴۹.    
۵۰. ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۶۶۹.    
۵۱. ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۲، ص۲۲۲.    
۵۲. ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۱۶.
۵۳. ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۳، ص۱۷۹.    
۵۴. ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۱۲۵.
۵۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالفتح محمد بن احمد بغدادی»، ج۳، ص۲۹۷.






جعبه ابزار