ابوالوفا اخسیکتی(خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَخْسيكَتى، ابوالوفا حسام‌الدين محمدبن‌محمدبن عمرد۴۴ق/ ۲۴۶م، معروف به ابن ابى المناقب، فقيه حنفى و اصولى. وي به قصبة اَخْسيكَت اَخْسيكَث در ناحية فرغانه از ماوراءالنهر(ياقوت، ص۶۲) انتساب داشته است. كنية وي را ابوعبدالله نيز آورده‌اند (عبدالقادر، ص۳۰) از زندگانى او اطلاع چندانى در دست نيست و حتى استادان او را نيز نمى‌شناسيم؛ تنها نام دو تن از شاگردان او يعنى محمد بن عمر نوحابادي و محمد بن محمد بخاري (طاش كوپري‌زاده، ۸۰) محمد بن محمد عبيدي در دست است(لكهنوي، ص۸۸)
شهرت اخسيكتى تنها به سبب تأليف كتاب المنتخب فى اصول المذهب است كه به منتخب حسامى و المختصر نيز معروف است. از اين‌رو او را صاحب المختصر نيز مى‌خوانده‌اند. كتاب المنتخب نزد فقيهان اصولى به عنوان كتابى معتبر شناخته مى‌شده است و اعتبار آن از همان آغاز، چنان بود كه در فاصله‌اي كمتر از يك سده، فقيهان متعدد به تأليف شروح و حواشى بر آن پرداختند (لكهنوي، ص۸۸؛ حاجى خليفه، ص۸۴۹)و برخى از اين شروح را آورده‌اند. بروكلمان از نسخه‌هاي خطى اين شرحها نيز خبر داده است. معروف‌ترين شروح المنتخب اينهاست: . الوافى، از حسام‌الدين حسين بن على سغناقى د ۱۰ق كه نسخه‌هايى از آن در كتابخانه‌هاي قاهره و پاريس موجود است؛ . التحقيق، يا غايةالتحقيق از عبدالعزيز بن احمد بخاري د ۳۰ق كه در لكهنو ۸۷۱ و ۸۷۶م منتشر شده است؛ . التبيين، از قوام‌الدين امير كاتب بن اميرعمر اِتقانى د ۵۸ق بود.
منابع:
(۱)حاجى‌خليفه، كشف؛
(۲) طاش كوپري‌زاده، احمد، طبقات الفقهاء، موصل، ۹۶۱م؛
(۳) عبدالقادر قرشى، الجواهر المضيئة، حيدرآباد دكن، ۳۳۲ق؛
(۴) لكهنوي، محمد، الفوائد البهية، حيدرآباد دكن، ۳۲۴ق؛
(۵) ياقوت، بلدان؛
